ادبیات داستانی همیشه دریچه‌ای به زمان روایت و فضای رخدادها می‌گشاید. نویسنده مورخ نیست، اما همه‌ی آثار ارزشمند ادبی حاوی نگرشی به «تاریخ»اند، نگرشی که خلاقیت داستان‌نویسان و رمان‌نویسان وجهه‌ی خاصی به آن می‌بخشد. این مجموعه مقاله تجلی این نگرش تاریخی در آثار نویسندگان برجسته را به نمایش می‌گذارد.
آینده‌ی تغییرات در جامعه‌ی ایران و چگونگی و مسیر تحقق دموکراسی و پاس‌داشت حقوق بشر از جمله مباحثی است که در چند دهه‌ی اخیر همواره مورد بحث و مناقشه بوده است. «آسو»، در سلسله گفت‌وگوهایی با شماری از فعالان و تحلیل‌گران سیاسی و مدنی درباره‌ی ضرورت و چگونگی تغییرات در ایران، ملزومات وقوع این تغییرات، و بازوهای تغییر در جامعه گفت‌وگو کرده است.
پرسش‌هاى بنیادی ما در ایران چیست؟ مسائل بنیادى ایران را در چه قالب‌هاى نظرى مى‌توان تعریف و تحلیل کرد؟ اهل نظر از دیدگاه‌هاى مختلف چه پاسخى به این سؤال‌ها دارند و چه راه‌هایی را براى اصلاح و پیشرفت ایران مطلوب و ممکن مى‌دانند؟ آسو در این مجموعه با گروهى از صاحبنظران ایرانى گفتگو کرده است.
در اوایل تابستان 1358 جامعه‌ی بهائی ایران یک بیانیه و یک نامه‌ی سرگشاده منتشر کرد که مخاطب آنها مقام‌های حکومت جدید و مردم ایران بودند. جامعه‌ی بهائی خواهان رفتار منصفانه با اقلیت‌های دینی و اصلاح اصولی از قانون اساسی جدید بود که در آن هیچ حقی برای بهائیان در نظر گرفته نشده بود. این پرونده به علل و پیامدهای تعیینِ دین و مذهب رسمی در قانون اساسی ایران، تبعیض علیه اقلیت‌های دینی و تلاش جامعه‌ی بهائی برای احقاق حقوق خود می‌پردازد.
آیا نظام مهاجرتی اروپا علت اصلی بحران پناهندگی است؟ چه رابطه‌ای میان نظم، فرهنگ و مرز وجود دارد؟ مرزها ذهنی اند یا عینی؟ کارکرد دوگانه‌ی مرزها چیست؟ آیا دفاع از گشودگی مرزها پشتوانه‌ی نظری و توجیه عملی دارد؟ چه رابطه‌ای میان نابرابری جهانی و لزوم گشودگی مرزها می‌توان یافت؟ چرا در فرایند مشروعیت‌بخشی به کنترل دموکراتیک مرزها «ناشهروندان» هم باید مشارکت کنند؟
جامعه‌ی مدنی ایران از چه زمانی می‌تواند و باید روند عدالت انتقالی و رویارویی با موارد فاحش و گسترده‌ی نقض حقوق بشر در گذشته را شروع کند؟ چگونه می‌توان افکار عمومی را برای پی‌گیری این روند بسیج کرد؟ سازمان‌های غیر دولتی و نهادهای بین‌المللی در تمهید مقدمات عدالت انتقالی چه نقشی دارند؟ از اهمیت کمیسیون‌های حقیقت‌یاب چه می‌دانیم؟ آیا این کمیسیون‌ها را می‌توان پیش از استقرار حکومتی متعهد به حقوق بشر تشکیل داد؟ از مقایسه‌ی ایران با دیگر کشورهایی که مسیر عدالت انتقالی را پشت سر گذاشته‌اند چه می‌آموزیم؟
اقلیت بودن یعنی چه؟ تصویر اقلیت‌ها در رسانه‌ها چیست و چه تأثیری در موقعیت اقلیت‌ها دارد؟ آیا جنبش مشروطه آماده دادن سهم مساوی از عدالت و برابری به اقلیت‌ها بود؟ رابطه اقلیت‌های مذهبی یا قومی با هویت ملی چیست؟ تقویت گفتمان دین محور در کشورهای مختلف چه تأثیری در وضع اقلیت‌های دینی آنها دارد؟ وضعیت حقوقی و آزادی اقلیت‌های دینی در کشورهای خاورمیانه یا اروپا چگونه است؟
آیا چیزی به نام هویت ملی یا فرهنگی وجود دارد؟ نقش دین، قومیت، زبان، جنسیت و گرایش جنسی در تعیین هویت ایرانیان در چند دهه اخیر چیست؟ آیا هویت نژادی همیشه این‌قدر مهم بوده است؟ آیا می‌توان گفت که در دنیای مدرن دیگر چهارچوب‌های هویت‌ساز قدیمی جایگاه خود را از دست داده‌اند و به جای آن رسانه‌های جمعی و همذات‌پنداری موقت با مشاهیر و جریانات جاری جای آنها را گرفته‌اند؟ هویت ایرانی‌ها از دوران باستان تا به حال چه تغییرات اساسی کرده است؟ آیا زندگی در خارج از ایران، باعث تغییر هویت یا تعلق ملی ایرانیان می‌شود؟