داستان زنانِ کرواتی که از شهر محصور ووکوار فرار کردند و در مدرسه‌‌ای مستقر شدند که رهبر یوگسلاوی تیتو آن‌‌ را بنیان نهاده بود اکنون تبدیل به نمایشی شده ‌‌است که تأثیرات جنگ را از دیدگاه زنان نشان می‌دهد.

بریتانیایی‌‌ها در قرن هفدهم دوباره با ایران ــ پرشیا به قول اروپایی‌‌ها ــ آشنا شدند. در زمان الیزابت اول گام‌‌هایی آزمایشی در جهت ایجاد روابط تجاری برداشته شده بود اما در دوران پادشاهیِ جانشینان او یعنی جیمز ششم و اول بود که ارتباط رسمی دو کشور توسط فرستادگان سلطنتی، برادران شرلی به نام‌‌های رابرت و آنتونی، ایجاد شد.

میان طیف انسان‌های «ناراحت» این دهه‌ها که جوکر نماینده‌ی آنان است با جوان ایرانی هر یک از دهه‌های اخیر که جوانی خود را تباه‌شده می‌بیند، احساس‌های مشترک فراوان و قابل درکی وجود دارد: احساس کنارگذاشته‌شدن از دایره‌ی فعالیت ثمربخش و منجر به قدرت و امنیت اجتماعی، احساس سرخوردگی از به نتیجه رسیدن تحصیلات و انتخاب‌های اصلی مسیر زندگی فردی و احساس مداومِ درجا زدن.

کمپین «خیابان: تریبون زندانی سیاسی»، سه سال پیش از سوی یک گروه مخفی در دفاع از زندانیان سیاسی به راه افتاد که شبانه گرافیتی‌هایی در اعتراض به بازداشت فعالان سیاسی و مدنی را در خیابان‌های شهر حک می‌کرد. فعالان این کمپین، به مرور از دایره‌ی زندانیان سیاسی فراتر رفتند و بسیاری از خیابان‌های شهرهای مختلف ایران را تابلویی برای ثبت اعتراضات مردم کردند.

نظریه‌های توطئه و شایعات اغلب به دنبال وقایع منفی شیوع پیدا می‌کنند، به ویژه اگر این وقایع جدید و تا اندازه‌ای ناشناخته باشند. این دقیقاً همان اتفاقی است که در رابطه با ویروس کرونا روی داد.

شیوع جهانی کووید-۱۹ موجب احساس وحشت‌زدگی شده است. اما وحشت‌زدگی چیست؟ آیا مسری است، و اگر هست چگونه به ما سرایت می‌کند؟ آیا نقطه‌ی عطفی وجود دارد؟ یعنی قبل از آن که وحشت‌زدگی به یک‌باره بروز کند، مجموعه‌ای از اتفاقات کوچک در کنار هم آستانه‌ای هراس‌انگیز به وجود می‌آورد؟

این که هنگ کنگ، دست‌کم فعلاً، به علت توانایی‌اش در مبارزه با این بیماری به سرمشق دیگر کشورها تبدیل شده تصادفی نیست: هنگ کنگ بی‌تابانه می‌خواهد که از تکرار فاجعه‌ی همه‌گیریِ سال 2003 جلوگیری کند. در آن سال، سارس، یا نشانگان تنفسی حاد، بیش از ۸۰۰۰ نفر را در دنیا مبتلا کرد و جانِ ۷۷۴ نفر، از جمله ۲۹۹ هنگ کنگی، را گرفت.

توانایی به یاد سپردن، خاکی است که خاطره‌ها در آن می‌رویند و خاطره‌ها، میوه‌ی این خاک‌اند. حافظه و توانایی به خاطر سپردن، تفاوت بنیادین انسان است با حیوانات و گیاهان؛ اولین لازمه‌ی رشد و بلوغ ماست. بارها احساس کردم که این توانایی ما حتی از توانایی خوردن، لباس پوشیدن و نفس کشیدن مهم‌تر است.

جهان احتمالاً در مراحل اولیه‌ی مرگ‌بارترین بیماری عالم‌گیر در صد سال گذشته است. در چین تا کنون هزاران نفر جان باخته‌اند، گروه‌های بزرگی در کره‌ی جنوبی، ایران و ایتالیا به این بیماری مبتلا شده‌اند؛ و بقیه‌ی جهان در انتظار آسیب‌هایش به سر می‌برند. هنوز نمی‌دانیم که میزان مرگ‌و‌میر نهایی در ابعاد هزاران نفر خواهد بود یا صدها هزار نفر. به‌رغم همه‌ی پیشرفت‌های پزشکی، نوع بشر هنوز در برابر بیماری‌های عالم‌گیر بسیار آسیب‌پذیرتر از آن است که می‌پنداریم.

مستند «لذت زنانه» برنده‌ی جوایز متعدد بین‌المللی، از جمله جشنواره‌ی لوکارنو، شده است. در مراسم نمایش این مستند در شهر واشنگتن دی‌سی، با باربارا میلر، کارگردان این مستند به گپ‌وگفت نشستم.

آن‌چه جمهوری اسلامی انجام می‌دهد سناریوسازی و تبلیغ گفتمانی است که اساس آن بر دروغ، تحریف و جعل واقعیت بنا شده است. در مقابله با این رفتار زیان‌آور، بهترین راهکار راست‌گویی است. در چهار دهه‌ی گذشته یکی از ضربات بزرگی که بر پیکره‌ی ایران و ایرانیان وارد شده همین معنازدایی از همه چیز و بی‌معنا و کردن آنهاست، از گفتار بگیرید تا کردار. برای مقابله با آن باید در هر شاخه‌ای که پهنه‌ی کار و تخصص ماست، معنی بیافرینیم.

یادآوری این نکته ارزشمند است که رویداد اصلی و مهم در روایت توسیدید از جنگ پلوپونزی (یک از متن‌های اصلی در سنت رئالیستی) طاعونی است که در ۴۳۰ پیش از میلاد در آتن رخ داد و بیش از سه سال طول کشید. مورخان بر این باورند که احتمالاً یک سوم جمعیت آتن ــ که رهبران برجسته‌ای مثل پریکلس را هم دربرمی‌گیرد ــ بر اثر شیوع طاعون کشته شدند و اثرات آشکارا منفی بر ظرفیت بلندمدت آتن در اِعمال قدرت گذاشته است. آیا ممکن است رئالیسم درباره‌ی موقعیت فعلی ما حرفی برای گفتن داشته باشد؟

اولین قاعده‌ی رکودهای سنتی این است: درباره‌ی رکود حرف نزنید. بی‌تردید، این توصیه دلیل و منطقی دارد؛ رکودهای اقتصادی نه تنها بر آمار و ارقام اقتصادی بلکه بر احساس مصرف‌کننده مبتنی هستند. حرف زدن از رکود مردم را نگران می‌کند و احتمال وقوع رکود را افزایش می‌دهد. اما رکود انواع دیگری هم دارد، رکودهایی که به اندازه‌ی کافی از آن‌ها حرف نمی‌زنیم. قواعد این رکودها متفاوت است.

فمینیسم و سرمایه‌داری هر دو در بحران هستند. نه به این معنا که منطقِ مجموعه‌ای از هنجارها، ایده‌ها و اعمالی که پایه‌ و اساس سرمایه‌داری یا فمینیسم را تشکیل می‎دهند در خطر فروپاشی است بلکه به این معنا که ما دقیقاً به نقطه‌ی فروپاشی رسیده‌ایم.

کتاب آخر لیلا سلیمانی «جنسیت و دروغ‌ها: زندگی جنسی در مراکش» حاصل مصاحبه‌های او با زنان مراکشی در دوره‌ای‌ است که در شمال آفریقا و مغرب به عنوان روزنامه‌نگار فعالیت می‌کرد. این کتاب که اولین اثر غیرداستانی او و به زبان انگلیسی ا‌ست تصویری دقیق و دلخراش از تمایلات جنسی زنان در جامعه‌ی مردسالار و سرکوب‌گر مراکش نشان می‌دهد، جایی که زنان فقط در دو نقش باکره یا همسر پذیرفته می‌شوند.

می‌شد که این طور نشود اما یکی از فجیع‌ترین هفته‌ها در تاریخ پزشکی دنیا و اقتصاد جهان در حالی پایان یافته که کشورها یکی پس از دیگری به دامن ناسیونالیسم پناه برده‌اند. آن‌ها دارند تک‌تک و هر یک به شیوه‌ی خود با ویروس کرونا مبارزه می‌کند.

در ماه‌های اخیر در پی سلسله اتفاقاتی که با سرکوب اعتراضات سراسری آبان‌ماه شروع شد و به شلیک به هواپیمای مسافربری اوکراینی ختم شد، موجی از خشم، غم، ناامیدی و استیصال بخش بزرگی از جامعه‌ی ایران را فراگرفت. سؤالی که این روزها بسیار تکرار می‌شود این است که چطور می‌توان با این تجربه‌ی تلخ جمعی مواجه شد؟ آیا در تجارب قبلی که ما و دیگران از سرگذرانده‌ایم، درس‌ها و امیدهایی برای این روزها یافت می‌شود؟ چگونه می‌توان مقهور این تلخی و ناامیدی نشد؟