جغرافیا علیه تاریخ

محمد مختاری، شاعر، نویسنده و عضو کانون نویسندگان ایران از جمله قربانیان قتل‌های سیاسی در ایران است. او از اوایل دهه‌ی هفتاد شمسی، به همراه گروهی از نویسندگان می‌کوشیدند تا کانون نویسندگان ایران را احیا کنند و همین مسئله، موجب خشم نهادهای امنیتی در ایران شده بود. از طرفی محمد مختاری، که تجربه‌ی زندان در دهه‌ی شصت را نیز داشت، تحت نظر قرار گرفته بود و حتی اجازه‌ی انتشار بسیاری از اشعارش را نیز پیدا نمی‌کرد.

ما در زمانه‌ای به سر می‌بریم که حکومت‌ها بیش از پیش و بدون ترس از مجازات، مخالفان خود را در دیگر کشورها به قتل می‌رسانند و حتی رئیس اینترپل هم از ناپدیدشدن در امان نیست. در چنین اوضاعی، «ما جیان» به شکلی تقریباً بی‌پروا شجاع است. عنوان آخرین اثر این رمان‌نویس تبعیدی رؤیای چینی است. این همان اصطلاح محبوب شی جین پینگ، رهبر چین، است.

در سپتامبر سال جاری میلادی، ام‌کلثوم محفوظ، دختر نجیب محفوظ، داستان‌نویس مهم مصر و ادبیات عرب که تا امروز تنها نویسنده‌ی جهان عرب است که جایزه‌ی نوبل ادبیات به او تعلق گرفته، خبر هیجان‌انگیزی را اعلام کرد. برای اولین‌بار مجموعه‌‌‌ی داستانی تازه‌ای از نجیب محفوظ منتشر خواهد شد؛ هجده داستان که محفوظ در دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی نوشت و تا حالا در گوشه‌ای خاک خورده‌اند.

کم‌وبیش، روزی نیست که یک فرد سرشناس به خاطر رفتار توهین‌آمیز مورد مؤاخذه قرار نگیرد، و روزی نیست که یک نفر این بحث را پیش نکشد که همه‌ی این احساس اهانت دیدن‌ها تهدیدی برای «آزادی بیان» محسوب می‌شود. فرهنگ‌هایی که در آن مشاجره‌ها زمانی به دوئل ختم می‌شد چه چیزی در این باره به ما می‌آموزد؟

آیا روزی خواهد رسید که جنگ‌ها متوقف شوند یا اتفاقی نادر باشند؟ تلاش‌های بین‌المللی شامل قوانین و توافق‌های بین‌المللی در پیشگیری از جنگ چه دستاوردهایی داشته است؟ مارگارت مک‌میلان، استاد تاریخ دانشگاه آکسفورد در چهارمین سخنرانی از مجموعه سخنرانی‌های خود، به تاریخچه‌ی این تلاش‌ها می‌پردازد.

برخی از پژوهشگران قرن‌ها گمان می‌کردند که شاید هزار و یک شب زاییده‌ی فکر و خیال شرق‌شناسی فرانسوی بوده است و نه نویسنده یا نویسندگانی عرب. اما تحقیقات اخیر به رمزگشایی از هویت خالق این اثر انجامیده است.

به گزارش نهادهای مالی بین‌المللی، رشد اقتصاد آمریکا در سال ۲۰۱۸ چنان غیرمنتظره بوده که از میزان پیش‌بینی‌ها فراتر رفته است. این در حالی است که هم‌زمان گزارش‌هایی از توقف یا کاهش رشد اقتصادی بازارهای دیگر نقاط جهان منتشر و حتی پیش‌بینی شده است که اقتصاد اروپا و چین با بحرانی نظیر بحران سال ۲۰۰۷ روبرو شوند.

محمدجعفر پوینده، نویسنده، مترجم و از اعضای کانون نویسندگان ایران، یکی از قربانیان قتل‌های سیاسی پائیز سال ۱۳۷۷ بود. اگرچه قتل او در پرونده‌ی رسمی قتل‌های حکومتی ذکر شد و مسئولیتش را بر گردن «کارکنان خودسر» وزارت اطلاعات گذاشتند، اما فرایند دادرسی مورد تأیید خانواده‌اش قرار نگرفت و در نهایت از دادگاه کناره‌گیری کردند. با سیما صاحبی، همسر زنده‌یاد پوینده گفتگو کردیم و درباره‌ی کوشش‌های فکری و فرهنگی همسرش و مسیر دادخواهی برای قتل او در این سال‌ها پرسیدیم.

فرانک پرنده‌ای را در حیاط می‌بیند و معتقد است که این پرنده یک سهره است. گیتا که کنارش ایستاده همان پرنده را می‌بیند اما عقیده دارد که یک گنجشک است. چه واکنشی را باید از فرانک و گیتا انتظار داشت؟

هاول در سال ۱۹۳۶ در چکسلواکی به دنیا آمد و در آنجا بزرگ شد، همان جایی که حاکمان کمونیست‌اش بارها او را زندانی‌ کردند، دائماً او را تحت نظر داشتند و از انتشار بسیاری از آثارش جلوگیری کردند. او تا سال ۱۹۸۹ به مقاومت ادامه داد، و برای سقوط رژیم کمونیستی برنامه‌ریزی کرد.

در اواخر بعدازظهر یکی از جمعه‌های نوامبر پارسال، پلیس را به علت «حادثه‌ای تروریستی» به ایستگاه مترو «آکسفورد سیرکوسِ» لندن فراخواندند. از مردم خواستند که ایستگاه را ترک کنند، و در نتیجه جمعیتی انبوه به طرف خروجی‌های ایستگاه شتافتند. گزارش‌هایی درباره‌ی شلیک گلوله دهان به دهان چرخید، و عکس‌ها و ویدیوهایی در اینترنت منتشر شد که نشان می‌داد مردم در حال فرار از آن ناحیه‌اند و نیروهای مسلح پلیس به سوی آن محل می‌شتابند.

عبدالرحمن برومند، حقوق‌دان، عضو سابق «جبهه ملی ایران» و از اعضای بلند پایه‌ی «نهضت مقاومت ملی» بود که پس از انقلاب سال ‍۱۳۵۷، توسط شاپور بختیار تأسیس شد. او از جمله قربانیان قتل‌های خارجی حکومت ایران محسوب می‌شود. برومند روز ۲۹ فروردین سال ۱۳۷۰ در مقابل آپارتمان مسکونی خود در پاریس با ضربات کارد کشته شد. به مناسبت سالگرد قتل‌های سیاسی در ایران، با لادن برومند، از بنیانگذاران «بنیاد برومند» درباره‌ی فعالیت‌ها و اندیشه‌های پدرش گفتگو کردیم.

«روز‌به‌روز تعدی نسبت به حیوانات بیشتر می‌شود. این بی‌حسی شرف یک ملتی را تحقیر می‌کند. جای بسی تأسف است که تاکنون برای وضع نمودن قوانینی جهت منع از ظلم نسبت به حیوانات در این مملکت اقدامی نکرده‌اند.» این سخنان انسانی امروزی در دفاع از حیوانات نیست.

چرا کسانی که خود قربانیان چارچوب‌های تعریف‌ شده‌ی حاکم هستند تبدیل به ضابطان مجازات برای متخلفین می‌شوند؟ این قوانین را چه کسی وضع می‌کند؟ چه کسی این اصول بنیادین را تعریف و روش‌های پاسداری از آن را تبیین کرده است؟ آیا همراهی با ایشان صرفاً به دلیل تنیدگی باورها و ارزش‌هاست؟

چندی پیش امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، در مراسم یادبود آتش‌بس جنگ جهانی اول گفت که ملی‌گرایی «خیانت به میهن‌پرستی است». چطور می‌توان احساس فراگیر ازهم‌گسیختگیِ فزاینده‌ی جوامع را فرو نشاند بی‌آن‌که به التهابات ملی‌گرایانه دامن زد؟

فهرست قهوه‌های کافه‌ها روز به روز پیچیده‌تر می‌شود. دیگر وارد هر کافه‌ی‌ مدعی قهوه‌‌ی خوب بشوید، دو سه نفری را می‌بینید که با قیافه‌ی حیران فهرست نقش‌بسته بر دیوار کافه را برانداز می‌کنند و از بعضی اسامی و توضیحات سر درنمی‌آورند: فرق کاپوچینو با کورتادو چیست؟ چه اتفاقی افتاد که در کمتر از دو دهه‌ی اخیر، قهوه ناگهان چنین مهم شد و متنوع و پیچیده؟

چرا می‌جنگیم؟ آیا حاضریم که فرزندان خود را به جنگ بفرستیم؟ وقتی از جنگ حمایت می‌کنیم و در واقع برای زندگی و مرگ دیگران تصمیم می‌گیریم، چه در سر داریم؟ این‌ها بعضی از پرسش‌هایی است که لولا آریاس، کارگردان تئاتر جنگ، مطرح می‌کند. در این فیلم شش کهنه‌سرباز آرژانتینی و بریتانیایی 35 سال پس از جنگ فالکلند/مالویناس دور هم جمع می‌شوند تا ببینند آیا هنر می‌تواند دشمنان دیروز را به دوستان امروز تبدیل کند یا نه. آن‌چه در ادامه می‌خوانید نقدی بر این فیلم و گفت‌وگویی با کارگردان آن است.

تیموتی سی مارشل، روان‌شناس بالینی و مدیر «مرکز نوآوری‌های سلامتی اسکورتون» در دانشگاه کورنِل بیش از ۳۵ سال که در مورد خشونت جنسی کار کرده است. او معتقد است که قربانیان تعرض جنسی غالباً می‌ترسند که دیگران حرفشان را باور نکنند یا انگشت اتهام را به سویشان نشانه بروند.