فرخ غفاری؛ پیشگام سینمای «ملی و بومی» ایران

روانپزشکی بدون درک فرهنگی و تاریخی از بستر خود نه تنها قادر به تشخیص علل مشکلات روانی نیست، بلکه می‌توانند مسکوت‌کننده‌ی علل سیاسی و اجتماعی رنج بیماران باشد. آیا واقعا می‌شود افسردگی را بدون درک مسائلی چون فقر، استبداد، نژادپرستی یا زن‌ستیزی مداوا کرد؟

همه‌گیریِ جهانیِ چندساله و فجایع زیست‌محیطیِ فزاینده دنیا را به هم ریخته، و ترس از جنگ هسته‌ای در پی تلاش‌های ولادیمیر پوتین برای احیای امپراتوری روسیه باعث تشویش خاطر شده است.

من در جنگ به دنیا آمدم و بزرگ شدم. بیست سالِ اولِ زندگی‌ام را در افغانستانِ پس از حمله‌ی آمریکا گذراندم. جنگ فقط چند ماه از من بزر‌گ‌تر بود.

یک سال پس جنبش زن، زندگی، آزادی، جامعه‌ی ایران چه سمت‌وسویی دارد؟ با چه معیاری باید این جنبش را داوری کرد و این اعتراضات دنباله‌دار نشان چه تحولی در جامعه‌ی ایران است؟

قاهره همچون غرّشی بی‌امان است. رگباری از بوق ماشین‌ها، موتورسیکلت‌هایی که با عجله در حرکت‌اند و می‌غرّند، و دسته‌دسته سگ‌های خیابانی که پارس می‌کنند، غرولند سر می‌دهند و در تعقیب کوچه پس‌کوچه‌های شهرند.

امروز که برای دریافت جایزه‌ی صلح اینجا ایستاده‌ام، از خود می‌پرسم: «دنیای قصه‌ها و افسانه‌ها درباره‌ی صلح به ما چه می‌گوید؟»

رابرت پکام، عضو انجمن سلطنتی تاریخ در لندن، در کتاب ترس: تاریخ جایگزین جهان می‌نویسد که نگرانى و ترس از جادوگران معلول جهل و نادانی است. مردم به علت ناآگاهی از میکروب‌ها، تصور می‌کردند که بدبختی‌هایی مانند بیماری، ناشی از جادو است.

خورخه لوئیس بورخس، نویسنده‌ی آرژانتینی، بینایی‌اش را ــ آنچه «نگاهِ خود در مقام خواننده و نویسنده» می‌نامید ــ در همان زمانی از دست داد که سرپرست کتابخانه‌ی ملیِ آرژانتین شد.

«من در مدرسه‌ی دوشیزگان وطن درس می‌خواندم. باور کنید پنهان از پدرم به مدرسه می‌رفتم. مادرم می‌دانست و به من هم کمک می‌کرد. اما فلسفه‌ی پدرم این بود که دختر اگر باسواد شود برای پسرها نامه‌ی عاشقانه می‌نویسد!»

ارتشی که غالباً پس از درماندگی نیروی پلیس برای سرکوب مخالفان فراخوانده شده ممکن است فرمان‌بردارانه معترضان را سرکوب کند، اما در عین حال ممکن است به نفع خود یا گزینه‌ی منتخب خود برای حکومت نیز علیه دیکتاتور دست به کودتا بزند.

سلماز شایلان در ایران و ایتالیا در رشته‌ی هنر تحصیل کرده و درباره‌ی نقوش سوزن‌دوزی‌های مناطق مختلف ایران و افغانستان مطالعه می‌کند. او می‌گوید که در پس بسیاری از سنت‌ها و هنرهای زیبای ترکمن‌ها، رنج زنان نهفته است و هنر، تنها زبان و سلاح مبارزه‌‌ی زنانِ ترکمن است.

اهدای جایزه به فوسه نشان می‌دهد که جایزه‌ی نوبل مسیر خود را تغییر داده است و ادبیات ناب را بر هر چیز دیگری مقدم می‌داند.

در سال ۱۹۹۹، دو اومانیست نامدارِ اسرائیلی و فلسطینی، دانیل بارِنبویْم و ادوارد سعید، «ارکستر دیوان غربی‌-شرقی» را با الهام از اثر معروف یوهان ولفگانگ گوته به منظور ایجاد «تفاهم» میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها بنا نهادند.

جلب حمایت یا رضایت بخشی از نیروهای نظامی برای گذار به دموکراسی ضروری است. هیچ گذاری نیست که به‌ طور مستقیم یا غیر‌مستقیم از شکافی جدی در خود حکومت اقتدارگرا شروع نشده باشد؛ شکافی که اصولاً در امتداد کشمکش‌هایی رخ می‌دهد که میان تندروها و میانه‌روهای حکومت پیش می‌آید.