این نوشته نگاهی است به زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی ماجرای ژیزل پلیکو زن ۷۱ ساله‌ی فرانسوی که سال‌ها شوهرش او را با مواد مخدر بی‌هوش می‌کرده و در اختیار مردان می‌گذاشته که به او تجاوز کنند. جزئیات ماجرای خانم ژیزل چند ماه پیش در جریان محاکمه‌ی شوهرش آشکار شد.
جایزه‌ی ادبی اینگه‌بورگ باخمن را می‌توان یکی از مهم‌ترین جایزه‌های ادبی در دنیای آلمانی‌زبان نامید؛ جایزه‌ای که امسال به نویسنده‌ی ایرانی-آلمانی، نوا ابراهیمی رسید. جایزه‌ی باخمن برای نگارش داستان کوتاه «پسرعمو» به نوا ابراهیمی داده شد.
اصولاً هر نظمِ گفتاری که بر پایه‌ی زبانِ تقابلی و دیگری‌ستیز استوار شده باشد، «تفاوت»ها و رنگارنگیِ تجربه‌های انسان‌ها را بیهوده و مزاحم می‌بیند و انبوه سَبک‌ها و سنت‌های متکثرِ فرهنگی، زبانی، هنری و معرفتی را طرد و انکار می‌کند و در سرشتِ خود خشونت‌زاست.
در این مقاله، با تأمل و بازخوانی فقراتی از کتاب مجاهدان مشروطه، نوشته‌ی سهراب یزدانی (تهران: نشر نی، ۱۳۸۸) استدلال خواهم کرد که انقلاب مشروطه یا مشروطیت ویژگی بسیار مهمی داشت که در مطالعات مشروطه و ایران‌شناسی معمولاً کمتر به آن توجه می‌شود؛ اینکه انقلابی متعلق به اواخر دوران امپراتوری‌ها و پیش از تشکیل دولت-ملت‌ها در ایران و عثمانی و قفقاز بود، و همین ویژگی آن را واجد نوعی چندفرهنگ‌گرایی و انعطاف‌پذیری می‌کرد که در دهه‌های بعد به تدریج تضعیف یا محو شد.
چند سطرِ پر شور و شوق؟ چند حادثه؟ چند فصل؟ چند داستانِ عاشقانه به دفتر زندگی‌ام اضافه می‌شد، اگر آن روزها موهایم بلندتر می‌بود؟ اگر همسایه‌ها و همکلاسی‌ها، موهای بافته‌شده‌ام را می‌دیدند؟ اگر توفان نمی‌شد؟ اگر ابر مرگ و عزا، بر زمین‌مان نمی‌بارید؟
آیا رویدادی نظیر کاپ ۲۶ تنها جزئی از«اخبار جهان» است که به ما ربطی ندارد؟ آیا رویدادی است که تنها چند کشور غربی آن را راه انداخته‌اند تا منافع خود را پی بگیرند؟ آیا رویدادی است که ما در آن سهمی نداریم و چندان به ما مربوط نمی‌شود؟ یا رویدادی است که به شدت به وضعیت زیستی ما گره خورده است و آنچه در آن می‌گذرد برای آینده‌ی ما اهمیت بسزایی دارد؟
با اینکه حرفه‌ی رسمی ساعدی پزشکی بود، با تمام وجود یک نویسنده بود و می‌خواست نویسنده بماند؛ نویسنده‌ای که یک تعهد اخلاقی و تعلق عاطفی به میدان مبارزه‌ی سیاسی می‌کشیدش تا هرگونه سرسپردگی ایدئولوژیک. اگر این سخن درباره‌ی او درست باشد، می‌توانم بگویم که او نویسندگی و توانایی هنرمندانه‌ی خود را قربانیِ این تعهد اخلاقی و تعلق عاطفی کرد و اگر روزگار جز این می‌بود و او بیشتر به کار خود می‌پرداخت چه بسا آثاری بهتر و پرداخته‌تر از این از او می‌داشتیم.
سیروس آموزگار، روزنامه‌نگار پیش‌کسوت و از اولین گردانندگان روزنامه‌ی آیندگان، که چند هفته پیش در پاریس درگذشت، سابقه‌ی دوستی و همکاری نزدیکی با داریوش همایون، بانی آیندگان و وزیر اطلاعات و جهانگردی در سال‌های آخر حکومت شاه، داشت. آنچه در اینجا آمده، یادداشتی است که سیروس آموزگار سال‌ها پیش در شرح این دوستی و بزرگداشتِ داریوش همایون نوشته بود.
انسان بزرگ آن است که می‌تواند طلوع کند، بتابد و روشنایی بیاورد و خویشتن را در اطراف خود بپراکند. بدون تحمیل خود بر کسی، همچون نور که جهان ما را گشوده نگه می‌دارد. این طلوع کردن شادی‌ها دارد، بزرگی در نورگستری است.
چپ در مصر، یعنی در قلب جهان عرب، فرازونشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته و به‌ویژه پس از سقوط مبارک، به دوره‌ی جدیدی از حیات خود وارد شده است. درباره‌ی سوسیالیسم مصری با عاطف سعید، استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه ایلینوی در شیکاگو، گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
غرور و نخوت اصلیِ خداناباوران ناشی از این است که جهان‌بینی خود را مبتنی بر منطق و شواهد علمی می‌پندارند، و گمان می‌کنند که هیچ ارتباطی با ایمان ندارد، ایمانی که آن را حاکی از ضعف می‌دانند. اما واقعیت این است که ایمان در کانون خداناباوری، منطق و حتی علم جای دارد.
حدود نیم‌قرن پیش، آیزاک آسیموف در آثارش آینده‌ای را ترسیم کرد که کمابیش با این سرفصل سروکار دارند: پدیدار‌شدن نشانه‌های آغاز عصر ظلمت و انکار آن توسط سیاست‌گذاران.
چرا به نظر می‌رسد نسبت به کشته شدگان حملات پهپادی همدلی کمتری وجود دارد و آنها کمتر «وجدان» انسان‌های جهان را به درد می‌آورند؟ چه تفاوتی بین آنها و سایر قربانیان وجود دارد؟ این تفاوت بین قربانیان از چه زمانی و چگونه شکل گرفته است؟
«نان، کار، آزادی». این شعار زنان در کابل و چند شهر دیگر افغانستان است که در حاکمیت طالبان بارها به خیابان آمده‌اند. شمار این زنان شجاع که چشم در چشم طالبان و با قبول خطرات جدی فریاد خود و همه‌ی زنان افغانستان را به سراسر جهان رسانده‌اند، به مراتب کمتر از تعداد زنانی است که همین چند ماه پیش یک چهارم مجلس افغانستان را به خود اختصاص داده بودند.
ما با جایی که در آن زاده شدیم تعریف نمی‌شویم، بلکه با راهی که در زندگی برمی‌گزینیم و می‌رویم تعریف می‌شویم. آیا انسان افغانستانی پیش از هرچیز یک انسان بی‌جا نیست که برای دور شدن از خشونت یا جستن موقعیت‌‌های بهتر اقتصادی خانه را ترک می‌گوید، انسانی که ائتلاف‌های سیاسی‌اش برای آن است که پناهی بیابد؟
کتاب «کوچ در پی کار و نان»، به قلم محمد مالجو پژوهشی است که در درجه‌ی نخست به مواجهه‌ی تاریخی دولت‌های پس از مشروطه با مسئله‌ی مستمندان می‌پردازد، و در عین حال پژوهشی است درباره‌ی حضور و پراکندگی مهاجران آذربایجانی در نقاط مختلف ایران. موضوعی که به‌رغم اهمیت اجتماعی، اقتصادی و چه بسا سیاسی‌اش، مهجور مانده و مطالعه نشده است. این کتاب عمدتاً به ریشه‌های این پدیده پرداخته اما می‌توان امیدوار بود که راه را برای پژوهش در گوشه‌ها و دوره‌های دیگر باز کند.
شبکه‌های اجتماعی درباره‌ی اینکه واقعاً که هستیم، احساس بدی در ما به وجود می‌آورند. علم عصب‌شناسی توضیح می‌دهد که چرا چنین است و ما را برای دفاع از خود، توانمند می‌کند.
سرور کسمایی، رمان‌نویس، مترجم و ناشر مقیم فرانسه است که پس از انقلاب مجبور به ترک ایران شد. او در پاریس به تحصیل زبان و ادبیات روسی پرداخت و مدتی بعد برای ادامه‌ی تحصیل به مسکو رفت. در بازگشت به پاریس، با برخی از کارگردانان مهم روسی و فرانسوی به همکاری پرداخت.
مدرسه در ایران، تنها جایی بود که سمیه و بسیاری سمیه‌های دیگر، در فضایی نسبتاً امن‌تر می‌توانستند با گروه هم‌سالان خود معاشرت کنند. این زاویه در سیاست‌های نظام آموزشی ایران در نظر گرفته نشده است. آیا می‌دانیم که مسئله‌ی آموزش پس از آغاز همه‌گیری چگونه ادامه پیدا کرد؟