ویدئو و عکس

هرچند از زمانه‌های بسیار دور شرق و جنوب شرقی ترکیه محل زیست طبیعی کردها بوده اما در فرهنگ شفاهیِ ترکیه پرجمعیت‌ترین شهر کردنشین ترکیه، استانبول نامیده می‌شود. مطابق آمار از ۱۱.۶ میلیون جمعیت استانبول بیش از ۱.۵ میلیون نفر، کرد هستند.

بخشی از کردهای استانبول شامل صنعتگران، روحانیون، سربازان و دانش‌آموزان از دیرباز و تا قبل از دوران جمهوریت در استانبول زندگی می‌کرده‌اند. اما این میزان از کوچ کردها به استانبول، در دوران معاصر جمهوری ترکیه را می‌توان نتیجه‌ی فشارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی سال‌های اخیر در مناطق کردنشین دانست. 

موج اول این مهاجرت گسترده، بین سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰ از شهرهای کردنشین در شمال و غرب کردستان ترکیه مانند مالاتیا، سیواس، درسیم، ارزنجان و ارزروم آغاز شده. موج دوم، از اواخر دهه‌ی ۱۹۸۰ و با پر دامنه شدن حرکت‌های سازمان‌های مسلحانه‌ی کردی و به‌ویژه حزب کارگران کردستان (پ ک ک) آغاز شد. این موج به دلیل درگیری‌های خشونت‌آمیزی بود که پس از کودتای نظامیان در سال ۱۹۸۰، بین ارتش و نیروهای شبه‌نظامی مسلح طرفدار دولت و پ ک ک اتفاق افتاد و طی آن تعداد بسیار زیادی از روستاها و شهرهای کردنشین به علت حمایت از حزب کارگران کردستان (پ ک ک) و سایر گروه‌های شبه‌نظامی چپ‌گرا، تخلیه شده و خانواده‌های ساکن این شهرها و روستاها ناچار به مهاجرت به سوی غرب ترکیه و به‌ویژه استانبول شدند. این موج که به عنوان مهاجرت اجباری (Zorunlu Göç) مشهور است، مرکز و مناطق اطراف استان‌های کردستان در شرق و جنوب شرقی ترکیه مانند دیاربکر، ماردین، وان، باتمان، سیرناک، و بینگول را در بر گرفته و تاکنون نیز ادامه دارد.

به عنوان مثال فقط در پی درگیری‌های سال ۲۰۱۶ و حمله‌ی ارتش ترکیه به مناطق کردنشین مانند دیاربکر، جیزره و شیرناک، حجم زیادی از مردم این مناطق با از دست دادن خانه‌های خود ناچار به کوچ به دیگر مناطق ترکیه شدند. بنا به گفته‌ی دفتر نماینده‌ی حزب دموکراتیک خلق‌ها (ه د پ) تنها در شهر شیرناک و در پی نابودی خانه‌ها و زیرساخت‌های شهری، بیش از ۸۵ درصد ساکنین این شهر ناچار به مهاجرت اجباری از این شهر به سایر مناطق ترکیه شده‌ بودند.

بجز جنگ و درگیری‌های داخلی، مسائل اقتصادی نیز در این کوچ‌ها بی‌تأثیر نبوده‌اند. عقب‌ماندگی اقتصادی و عدم سرمایه‌گذاری چه از طرف بخش خصوصی و چه دولتی در مناطق کردنشین و حجم بالای بیکاری، دلیل دیگری برای مهاجرت کردها به استانبول به عنوان مرکز اصلی اقتصادی ترکیه بوده است. مشاغلِ بخش زیادی از کردها نیز معمولاً در حاشیه‌ی اقتصادی قرار دارند. دستفروشی، کارگری ساختمان و کارهای خدماتی از جمله‌ مشاغلِ عمده‌ی مهاجرین کردِ استانبول است.

از نظر سیاسی نیز این میزان از حضور کردها، نقش بسیار مهمی را در سیاست‌ها شهری استانبول ایفا می‌کند که نمونه‌ی مشخص آن انتخابات سال جاری شهرداری‌ استانبول بود که طی آن بنا به گفته‌ی اکثر تحلیلگران، کردها نقش اصلی را در انتخاب اکرم امام‌اغلو به عنوان شهردار استانبول ایفا کردند.

با آن‌که کردهای استانبول مانند سایر شهروندان ترکیه در محلات گوناگونی پراکنده هستند اما محله‌هایی در این شهر وجود دارند که اکثریت قابل توجه ساکنان آن کرد هستند. ‌این محله‌ها عمدتاً در حاشیه‌ی شهر قرار داشته و خانواده‌هایی با وضعیت اقتصادی نامناسب‌‌تر در آن‌ها زندگی می‌کنند.

همچنین کردهای ساکن این شهر، مکان‌های تجمع مخصوص به خود را دارند. از چایخانه‌ها و کافه‌ها گرفته تا بارهایی با موزیک زنده‌ی کردی و مراکز فرهنگی با تمرکز بر فرهنگ، موسیقی و زبان کردی از بیشترین مکان‌هایی هستند که با تأکید بر هویت کردی رنگ جدیدی به استانبول می‌دهند.

این مجموعه عکس از محله‌های کردنشین و مراکز تجمع آنها در استانبول گرفته شده است.