تصور اروپاییان از مردمان، فرهنگ و ادیان خاورمیانه همواره یکسان نبوده است. گاهی این تصورات آمیخته با رمز و راز بوده و گاه ماهیتی استعماری داشته است. آثاری که اخیراً از نحوه‌ی برخورد اروپاییان ابتدای دوران مدرن و خاورمیانه منتشر شده‌اند، تلاش می‌کنند تا از تصویرسازی یک‌بعدی شرق‌شناسانه فراتر روند و پیچیدگی‌های این روابط را نشان دهند.
سایه‌ی خدا کتابی است جنجالی. اَلن میخائیل، مورخ دانشگاه ییل، که در کارنامه‌اش سه کتاب دانشورانه و آرشیو‌محور درباره‌ی تاریخ امپراتوری عثمانی به چشم می‌خورد این بار تغییر جهت داده و به تاریخ جهان پرداخته است. او در این کتاب جدید با ارائه‌ی روایتی جذاب نگرش‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مرسوم درباره‌ی چگونگیِ «ظهور غرب» در پانصد سال اخیر را به چالش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کشد.
از اواخر قرن هجدهم به بعد، روایت‌های متعددی از جهانگردان اغلب اروپایی درباره‌ی به دام انداختن، انتقال و فروش بردگان آفریقایی در بازارهای خاورمیانه و شمال آفریقا بر جای مانده است.
دکتر آرزو اوزتورکمِن، مدرس تاریخ شفاهی در دانشگاه بُغازیچی در استانبول، با لحنی سرزنش‌آمیز می‌گوید: «پیش از هر چیز باید بر سر یک امر توافق کنیم: این‌ها سریال‌های آبکی نیستند. ما با این حرف به شدت مخالف‌ایم.» مجموعه‌های تلویزیونی ترکی با سریال‌های آبکی، سریال‌های آمریکای لاتینی یا نمایش‌های تاریخی فرق دارند. به نظر اوزتورکمن، این مجموعه‌های تلویزیونی، که به «دیزی» شهرت دارند، «مجموعه‌های دنباله‌دار»ی هستند که سبک روایی، صحنه‌آرایی و موسیقی منحصربه‌فردی دارند. و خیلی خیلی پرطرفدارند.
سقوط امپراتوریِ ۶۰۰ ساله‌ی عثمانی پایان دورانی شگرف از تنوع را رقم زد. این امپراتوری در نقطه‌ی اوج خود از مکه تا بوداپست، از الجزیره تا تفلیس و از بغداد تا کریمه امتداد داشت و میلیون‌ها نفر را از ادیان و اقوام مختلف به یکدیگر پیوند می‌داد. یک شهروند عثمانی ممکن بود...
ایده‌ی برخورد دیرینه میان «دنیای اسلام» و «دنیای غرب» از اسطوره‌های خطرناکی است که در دوران مدرن به وجود آمده است. مبنای این اسطوره برداشت‌های تحریف‌شده‌ای از ماهیت اسلام و ماهیت غرب، به عنوان دو تمدن کاملاً مجزا و متخاصم، بود. در اواخر قرن نوزدهم و در اوج عصر امپراتوری‌ها، استعمارگران با ترویج بنیادگرایی تندرو میان تبعه‌های مسلمان خود، بنیان‌های مفهومی برای «نهضت اتحاد اسلامی» را به وجود آوردند.