در روزهای پیش از نوروز، با وجود محدودیتهای پاندمی، و فشارهای بیپایان اقتصادی، بازارهای نوروزی در تهران همچنان رونق دارند، و مردم همچنان هفتسین میخرند و هر آنچه در سبد شادیشان باقیست میبرند تا ماهی و سبزه و سمنو بدان بیفزایند.
سقف بالای سرت، آسمان باشد یا چادری پلاستیکی... زمین زیر پایت، بام ساختمان «دیگران» باشد یا زمین موقوفهای که آسیه از آن بیرون رانده شد، داستان همان بحران مسکن و حق دسترس به آن برای گروههای کمبرخوردار یا بهحاشیه رانده شده است. مسئلهای جهانی که با کمی اغماض میتوان گفت در سراسر دنیا بر اساس منطقی یکسان تولید و بازتولید میشود.
آدام اسمیت از این مشکل شناختهشده تصور روشنی داشت، مشکلی که وقتی آدمها میکوشند زیرک، کارآمد و اخلاقی باشند با آن مواجه میشوند. او در ثروت ملل (۱۷۷۶) میگوید که نانوا از روی نیکخواهی نان نمیپزد بلکه به خاطر نفع شخصیاش نان میپزد. تردیدی نیست که منفعت همگانی وقتی میتواند حاصل شود که مردم در تعقیب آن چیزی هستند که به سادهترین طریق به دست میآید: نفع خود.
دکتر مهرداد وهابی، پژوهشگر برجستهی اقتصاد سیاسی و استاد دانشگاه سوربن شمالی است. او در دو کتاب اخیر خود، «اقتصاد سیاسی قدرت ویرانگر» و «اقتصاد سیاسی غارت» تلاش کرده بر نقش قدرت مخرب و شیوهی هماهنگی ویرانگر در اقتصاد تأکید کند. او همچنین مقالاتی با موضوع اقتصاد سیاسی ایران در چهل سال اخیر نگاشته و سخنرانیهای متعددی در اینباره ایراد کرده است. با او دربارهی یافتههایش و ارتباط آنها با اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی گفتوگو کردهایم.