۱۲۲۷: نخستین بار، طاهره قرةالعین، از رهبران جنبش بابی، با برداشتن روبنده در ملاء عام کشف حجاب کرد.
۱۲۸۵: در سالهای پس از مشروطه برخی زنان تحصیلکرده، مقالاتی در مخالفت با حجاب مینوشتند، روبندههایشان را کنار میگذاشتند و در مجامع خصوصی چادر و روسری از سر بر میداشتند.
پس از سقوط حکومت پهلوی در بهمن ۱۳۵۷، هنوز تب انقلاب در جان مردم بود که زنان با شوک از دست رفتن بسیاری از حقوقی که طی هفت دههی پیش کسب کرده بودند، مواجه شدند. در چنین شرایطی، جنبش زنان چه کرد و آیا توانست دربرابر حملات پیاپی حکومت جدید، دیواری برای محافظت از حقوق زنان بسازد؟
فیلم «زنان در خط مقدم» مستندی است دربارهی مبارزات آزادیخواهی زنان ایرانی، ساختهی شیما کلباسی و حسین فاضلی. در این مستند چند تن از فعالان شناختهشدهی ایرانی با اتکا به تجربیات و تلاشهای خود از جنبش زنان، به عنوان بزرگترین جنبش مدنی در ایران، سخن میگویند.
با خودم فکر میکنم آیا دخترهای جوان این روزها شجاعتر از دختران دو سه دههی پیش هستند؟ آیا نسلی که در دهههای شصت و هفتاد محدودیتها و ممنوعیتها را پذیرفت و حاضر شد به اجبار جامعه سیاهپوش شود، چارهای جز فرمان بردن نداشت؟ آیا تن دادن به خواستهی دیگران در انتخاب رنگ لباس و حقوق اولیهای مثل این، به گسترش دورویی یا فساد در جامعه منجر شده؟
چرا مسئلهی زنان پس از انقلاب ایران به مسئلهی مرکزی حکومت تبدیل شد؟ دکتر نیره توحیدی، استاد مطالعات زنان و جنسیت در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا میگوید غلبهی جریانهای بنیادگرای اسلامی از یک طرف و بیتفاوتی دیگر نیروهای سیاسی درگیر در انقلاب از سوی دیگر، زمینهی سرکوب و نقض حقوق زنان را فراهم کرد، و «مسئلهی زن» به گرهی اصلی دموکراسی در ایران تبدیل شد.
حصه هلال، شاعر چهل و سه سالهی اهل عربستان سعودی که روبنده بر چهره دارد، به لطف سرودن اشعاری در مخالفت با تروریسم و بنیادگرایان مسلمان شهرت یافته است. مستند «شاعره»، که به زندگی این شاعر خودآموختهی بادیهنشینتبار میپردازد، در جشنوارههایی نظیر لوکارنو و جشنوارهی جهانی فیلمهای مستند در آمستردام نمایش داده شده است. آنچه در ادامه میخوانید نقدی بر این فیلم و گفتوگویی با یکی از دو کارگردان آن است.