فلاح‌آزاد در جاثلیق عشق هم مانند سیتیزن وارتگز گره‌های هویت و قدرت را نمایان می‌کند. نویسنده، قدرتِ کشیش، قدرتِ جامعه‌ی محلی، یادآوری خاطره‌ی مدرسه، و وقوف ناگهانی وارتگز به هویت همجنس‌گرایانه‌ی خودش را در رشته‌های درهم‌تنیده‌ای از وقایع بازنمایی می‌کند و خواننده را تا آخر می‌برد.

هویت ملی چیست و چه نسبتی با فرهنگ، ناسیونالیسم و مفهوم مدرنِ شهروندی دارد؟ چه شاخصه‌هایی باید باشد تا به لحاظ حقوقی یا از نظر فرهنگی و تاریخی بتوانیم به یک نفر بگوییم ایرانی است؟ در ادامه‌ی گفت‌وگو با دکتر تورج اتابکی، این پرسش‌ها را با او در میان گذاشته‌ایم.

برادران داردِن، فیلم‌سازان نامدار بلژیکی، جامعه‌ی مدرن سیال را به تصویر می‌کشند، جامعه‌ای مصرف‌محور که در آن انسان نه غایتی در خود بلکه کالایی مصرفی و دورانداختنی به شمار می‌رود.

احتمال این‌که فردی خود را «شهروند جهان» و عضوی از قبیله‌ی بشریت بشمارد برای چه کسی بیشتر است: آن‌که در ناف نیویورک و لندن زندگی می‌کند، یا آن که در حاشیه‌ی بیروت و موگادیشو سکونت دارد؟ یافته‌های پژوهشی که اخیراً از سوی انجمن جامعه‌شناسی آمریکا تقدیر شد، توضیحات روشنگری در پاسخ به این پرسش ارائه می‌کند.

مایاهای دوره‌ی باستان که بین سال 250 تا 900 بعد از میلاد مسیح زندگی می‌کردند، ‌‌‌‌‌‌‌‌‌«اشخاص» را به شکل متفاوتی طبقه‌بندی می‌کردند؛ به این معنی که علاوه بر «انسان»، موجوداتی غیر از انسان را نیز جزو «اشخاص» می‌شمردند. سستی و شکنندگیِ مرزها و محدوده‌ها در دنیای مایاها نشان می‌دهد که زیستن در جهانی غیرقابل رده‌بندی هم ممکن و هم مفید است.

مفهوم ملت و تاریخ شکل‌گیری آن، مفهوم هویت ملی و سویه‌های متفاوت آن و نیز پیوندش با ناسیونالیسم، موضوع قومیت‌ها، اهمیت زبان و مبانی حقوق شهروندی از جمله مباحثی است که این بار با دکتر عبدالکریم لاهیجی، حقوق‌دادن و از مؤسسین جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر و رئیس کنونی فدراسیون بین‌المللی نهادهای حقوق بشر در میان گذاشتیم.  

منیره برادران، نویسنده و فعال حقوق بشر، و زندانی سیاسی در سال‌های دهه‌ی ۶۰، در گفتگو با آسو درباره‌ی هویت ملی و چشم‌اندازهای آینده‌ی ایران می‌گوید هویت ملی ما امروز مهم‌تر از همه دفاع از حقوق شهروندی، برابری، رعایت حقوق بشر، دموکراسی و مبارزه با بی‌عدالتی‌های اقتصادی، قضائی و امتیازورزی‌های حلقه‌ی قدرت است.