نواندیشان اسلامی در ایران چه دیدگاه و تعاملی با آیین‌های بابی و بهائی دارند، و ورای توجه به حقوق شهروندی بهائیان در سال‌های اخیر، چقدر با تاریخ و اندیشه‌های بابی و بهائی، آشنایی دارند؟ این شناخت تا چه حد ضروری است؟ این پرسش‌ها را با صدیقه وسمقی، اسلام‌پژوه و تحلیل‌گر مسائل اجتماعی، مطرح کرده‌ایم.

ایاصوفیه یکی از بزرگ‌ترین بناهای شهر تاریخی استانبول است. این بنا بیش از آنکه ساختمانی تاریخی باشد نماد زوال امپراتوری‌ بیزانس و شکوه امپراتوری‌ عثمانی و بعدتر ترکیه‌ی نوین است، کشوری بنا شده بر اصول لائیک که بناهایی تاریخی-مذهبی از این دست در دوران آتاتورک و با حمایت مستقیم او به مکان‌هایی برای بازدید عموم تبدیل شدند.

اگرچه دین اسلام همیشه با امر سیاسی نسبتی داشته است اما بی‌شک خطا نیست اگر بگوییم این نسبت در قرن نوزدهم و بیستم دچار تحولی اساسی شد. در جهان سنی‌مذهب شکل سیاسیِ مسلط خلافت بود، و در جهان تشیع در دوران غیبت کبریٰ سلطنتِ تابعِ شریعت حاکم بود. هر چند شیعه‌ی اولیه چندان سیاسی نبود و بیشتر گرایشی اَخباری داشت اما به تدریج تشیع دوازده‌امامی نیز صاحب نظریه‌ای سیاسی شد.

از اواخر قرن هجدهم به بعد، روایت‌های متعددی از جهانگردان اغلب اروپایی درباره‌ی به دام انداختن، انتقال و فروش بردگان آفریقایی در بازارهای خاورمیانه و شمال آفریقا بر جای مانده است.

اکتبر سال قبل، تقریباً یک دو جین از اعضای پارلمان اروپا در سفری که تمام هزینه‌های آن پرداخته شده بود، به بخش مناقشه‌آمیز کشمیر که تحت حاکمیت هند است سفر کردند. از دو ماه قبل که دولت نخست ‌وزیر نارندرا مودی تنها ایالت هند با اکثریت مسلمان را از مزایای ویژه‌ی هفتاد ساله‌اش محروم کرد، این نخستین بار بود که به شهروندان خارجی اجازه داده می‌شد به جامو و کشمیر وارد شوند.

پاسخ به این پرسش که اروپا برای ترکیه چه جایگاهی دارد، به طور چشمگیری در طول ۱۰ سال اخیر تغییر کرده است. وقتی ترکیه از نزدیکی با اروپا پا پس کشید و به ملی‌گرایی، اسلام‌گرایی و اقتدارگرایی پوپولیستی، و حتی بدتر، به زن‌ستیزی و تبعیض جنسیتی رو آورد، در مقابلْ نظر اروپایی‌ها نیز نسبت به ترکیه به شکلی سیستماتیک منفی شد.