فریده لاشایی، اما وقتی نگاه می‌کنم

شعار «ژن، ژیان، ئازادی» نخستین‌ بار در سال ۱۹۸۷ توسط جنبش آزادی‌بخشِ زنان کردستانِ ترکیه سر داده شد. بعدها مادران شنبه که در نتیجه‌ی ناپدیدشدن قهری فرزندانشان در استانبول تحصن می‌کردند این شعار اعتراضی را تکرار کردند.

هدف از برگزاری «روز جهانی صلح» نشان دادن تصویر جهانی عاری از خشونت و جنگ در سراسر جهان است. جهانی که در آن کودکان، فقط در آرزوی صلح نقاشی نکنند بلکه صلح حق بدیهی هر کودکی باشد. این روز، هر ساله با موضوعی متفاوت گرامی داشته می‌شود. شعار سال ۲۰۲۲ برای روز جهانی صلح «پایان دادن به نژادپرستی و برقراری صلح» است.

سرکوب بهائیان ایران در چند هفته‌ی گذشته شدت گرفته است. جامعه‌ی جهانی بهائی در بیانیه‌ای مطبوعاتی که روز ۱۰ شهریور منتشر شده از ۲۴۵ مورد سرکوب و آزار در یک ماه گذشته خبر داده است. از جمله «دستگیری، حبس، تخریب و مصادره‌ی خانه‌ها و املاک، یورش به منازل و اماکنِ کسب‌و‌کار، ضرب و شتم، امتناع از ارائه‌ی خدمات درمانی به بازداشت‌شدگان و محروم کردن بیش از صد جوان بهائی از تحصیلات دانشگاهی.»

مجموعه‌ی پیشِ رو عکس‌هایی است از پایتخت آلمان، برلین. شهری که این روزها در آن زندگی می‌کنم، بعد از جنگ جهانی دوم بخش وسیعی از این شهر تخریب شده و به همین دلیل برلین نسبت به دیگر پایتخت‌های اروپا چهره‌ی متفاوتی دارد؛ هم از لحاظ معماری و هم از لحاظ فرهنگی. من در این مجموعه تلاش می‌کنم تا چهره‌ی دیگری از زندگی را نشان بدهم، چیزی شبیه دهه‌های شصت و هفتاد میلادی.

عباس معروفی، نویسنده‌ی شهیر ایرانی پنجشنبه ۱۰ شهریور ۱۴۰۱ در تبعید درگذشت. او در این گفتگو که در سال ۲۰۱۸ و در حاشیه‌ی نمایشگاه «کتاب بدون سانسور» انجام شده، بخش‌هایی از آخرین رمانش «نام تمام مردگان یحیاست» را می‌خواند، درباره‌ی آن حرف می‌زند و از لذت نوشتن و زندگی‌اش در تبعید به‌عنوان نویسنده و ناشر می‌گوید. آقای معروفی در سال ۱۳۷۴ و در پی تهدیدها و ممنوعیت‌ها ایران را ترک کرد و ساکن برلین شد. او در بخشی از این گفتگو می‌گوید «می‌خواهم خودم را خرج کتاب و کلمه و فرهنگ و انسان کنم.»

قربانیان خشونت به دلیل اعتقادات، شامل اقلیت‌های مذهبی، غیرمذهبی، دگرباشان جنسی، پناهجویان و کودکان و زنانی هستند که با انواع مختلفی از تبعیض و خشونت مواجه هستند. نام‌گذاری روز ۲۲ اوت به عنوان «بزرگداشت قربانیان خشونت به علل مذهبی یا اعتقادی» اندکی پس از حملاتی مرگبار به کلیساهایی در سریلانکا و مساجدی در نیوزیلند در سال ۲۰۱۹ به تصویب سازمان ملل متحد رسید. جامعه‌ی جهانی در این روز به بازماندگان و قربانیانی که به دلیل عقیده یا دین خود مورد تهدید، حمله و خشونت قرار گرفته و می‌گیرند ادای احترام می‌کند.

موسی آنتر، یا به قول دوستدارانش «آپه موسی»، یکی از نمادهای مردم کرد است. «آپه» در زبان کردیِ کرمانجی به معنای عمو است. لقب «عمو موسی» حاکی از جایگاه او در میان کردهای ترکیه است. او عمویی بود که زبان و فرهنگ کردی را برای خانواده‌ی بزرگش حفظ کرد و پرورش داد.

«سلاطین خیابان‌ها» داستان چند جوان است که از پایه‌گذاران ورزش پارکور در ایران می باشند. آنها قصد دارند نخستین فستیوال شهریِ این ورزش را برپا کنند که با مشکلاتی روبرو می‌شوند. این فیلم محصول سال ۱۳۸۹ است.

تا اواخر قرن نوزدهم، اقلیت‌های جنسی و جنسیتی هرگز آشکارا در عکسی ثبت نمی‌شدند و روابط همجنس‌ها عمدتاً به شکل رفاقت‌های سرشار از محبتی که «چیزی جز دوستی نبود» به تصویر کشیده می‌شد. با این حال، هنرمندان توانستند با استفاده از سبک یونانی-رومی‌ رایج در قرن نوزدهم، عکس‌هایی از هم‌جنس‌کامگی را به تصویر بکشند.

یادی از اورهان ولی، شاعر پیشرو و توانای ترکیه، که هر چند عمر کوتاهی داشت و در ۳۶ سالگی درگذشت، شاعری اثرگذار و از بانیان موج نو در شعر ترکیه بود.

شکل هنریِ دیوارنگاری اما در دهه‌ی 1970 آغاز شد، زمانی که تعدادی از دیوارنگاران شروع به نوشتن یا برچسب‌ زدن نام‌شان بر روی ساختمان‌های سراسر شهر کردند. اقدامی که پس از چاپ مقاله‌ای درباره‌ی آن در روزنامه‌ی نیویورک تایمز موجب شهرت‌ دیوارنگاری شد.

داستان گروهی از زنان مترقی کُرد که حدود یک قرن پیش در زمان سقوط حکومت عثمانی برای حقوق زنان و کردها فعالیت می‌کردند و انجمنی تشکیل دادند که اولین حرکت سازمان‌یافته زنان کُرد بود.

عکاسی ابزاری قدرتمند برای نشان دادن معضلات اجتماعی و مبارزه برای تغییر آن است. استوارت فرانکلین، عکاس مشهور انگلیسی، می‌گوید: «عکاسیِ مستند فرایند خلاقانه‌ای سرشار از تضاد درباره‌ی عکاسی، مستند، واقعیت و حقیقت است.» پیش از ظهور عکاسی، این نویسندگان بودند که از طریق کتاب‌هایشان به توصیف نابرابری‌های اجتماعی می‌پرداختند اما به چیزی مستقیم‌تر و اثرگذارتر از کلمات نیاز بود، و عکاسی مستند مسیر تازه‌ای پیش پای فعالان اجتماعی گذاشت.

یادی از ناظم حکمت، شاعر انقلابی ترکیه که شهرت و اعتباری جهانی داشت اما آثارش در کشور خود او ممنوع بود و سال‌های بسیاری از زند‌گی‌اش در زندان و تبعید گذشت.

در دوران جنگِ ایران و عراق، میلیون‌ها مین در هر دو طرف مرزِ دو کشور کاشته شد که هنوز هم بعد از بیش از سه دهه که از پایان جنگ می‌گذرد، همچنان زیر خاک در کمین انسان‌ها نشسته‌اند و از اهالی این مناطق قربانی می‌گیرند. در این فیلم داستان عمر را می‌بینیم که در نوجوانی در یکی از روستاهای کردستان بر اثر انفجار مین دست‌هایش قطع شده.

به مناسبت نوروز ۱۴۰۱، پادکست «#غذایای ایرانی» به صورت تصویری منتشر می‌شود. دعوت می‌کنیم در سایه‌سارِ بهار تازه، ساعتی از هیاهوی جهان فاصله بگیرید و به جشن نور، رنگ، شعر، زیبایی و بشقاب‌های نغز ایرانی به میزبانیِ فهیمه خضر حیدری بپیوندید. نوروزتان فرخنده.