دیوید لینچ و «رؤیای آمریکایی»

پناهجوی ناسپاس اثر نویسنده‌ای است که در اوج حرفه‌ی خود ایستاده و امر شخصی و سیاسی را به همان نحوی در هم آمیخته که کارولین فورشه از «امر اجتماعی»، هم به عنوان «محلی برای مقاومت و مبارزه» و هم «قلمرویی که در آن ادعاها علیه نظم سیاسی به نام عدالت مطرح می‌شود» نام می‌برد.

در سال ۲۰۰۰، تسای جن-هوی، استاد معماری در دانشگاه ملی فناوری تایپه، دیوارهای محوطه‌ی دانشگاه را تخریب کرد و به جای آن، فضای خندق‌مانندی ساخت که از آبِ بازیافت شده و باران تغذیه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌شد. علاوه بر این، اقداماتی در دانشگاه به منظور حفاظت از محیط زیست و کاهش دما انجام داد. برای مثال، با الهام از درختان ــ و ترکیب آنها ــ برای دانشگاه، سردر ورودی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای بنا کرد و به طراحی بام‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و بالکن‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی سازگار با محیط زیست پرداخت؛ افزون بر این، آب‌‌‌‌‌‌‌‌‌نماها و سیستم پیاده‌‌‌‌‌‌‌‌‌رو نفوذپذیری را ایجاد کرد.

ما حیوان‌ایم. هر چند انسان‌ها اغلب بر این واقعیت اساسی سرپوش می‌گذارند اما ویروس کرونا از ارتباط و وابستگیِ ما به بهروزیِ دیگر موجودات پرده برداشته است. بی‌اعتناییِ ما به دیگر گونه‌ها از جهات گوناگون در پیدایش و وخامت این بیماریِ عالم‌گیر نقش داشته است. واکنش مناسب ــ و پیشگیری از وقوع چنین فجایعی در آینده ــ مستلزم آن است که از این پس به حیوانات توجه کنیم.

نسل جوان‌تر امروز دیگر نمی‌پذیرد که شرکت‌ها به بهای کاهش رفاه و آسایش اجتماعی و فجایع زیست‌محیطی به دنبال افزایش سود و بهره‌وری باشند. می‌دانیم که اقتصاد بازار آزاد برای توسعه‌ی بلندمدت و پیشرفت‌ اجتماعی ضروری است. نباید نظام دیگری را جایگزین آن کنیم. اما سرمایه‌داری در ظاهر فعلی خود به انتهای خط رسیده است. و در صورتی که از درون اصلاح نشود، پابرجا نخواهد ماند.

یکی از عادت‌های زشت فجایع این است که سر و کله‌شان ناگهان ظاهر می‌شود. آنها جوامع را غافلگیر می‌کنند، و مردم را برای فهم معنای واقعیِ فاجعه‌ای مثل کووید-۱۹ به دردسر می‌اندازند. یافتن معنا در تهدید ظاهراً بی‌معنایی علیه زندگی بشر همواره متألهان و فیلسوفان را به توضیح واداشته است.

شیوع ویروس کرونا، بیکاریِ فزاینده، افزایش نابرابری‌های اقتصادی، و تشدید وضعیت اضطراریِ تغییرات اقلیمی تنها ویژگی‌های مهم سال ۲۰۲۰ نبوده‌اند. جرائم ناشی از نفرت هم به طرز نگران‌کننده‌ای در سراسر دنیا افزایش یافته است.

منظورم از فدرالیسم جهانی وضعیتی است که ملت‌های جهان با میل و رضایت خود گرد هم می‌آیند و در قالب یک ابرملت فدرال به وحدت می‌رسند. با این اقدام، آنها به تشکیل یک دولت مرکزی تن می‌‌دهند و رضایتمندانه بخشی از قدرت خود را به آن واگذار می‌کنند. البته این دولت مرکزی مرجعیت و اقتدار محدودی دارد تا بتواند برای برطرف کردن نیازها و چالش‌های جمعی این ملت‌ها اقدام کند.

نظم بین‌الملل در روند تطور خود از قبیله و دولت‌شهر و امپراتوری، از زمان امضای قرارداد وستفالی در سال ۱۶۴۸ وارد مرحله‌ی دولت-ملت یا همان واحدهای سیاسی ملی شده است. تشکیل دولت-ملت‌ها نوعی گسست حقوقی و سیاسی نسبت به دوران پیش از خود به وجود آورده است به طوری که حق برابر و برابریِ حقوقی را برای تمام اتباع، صرف‌نظر از تفاوت‌های عقیدتی و سیاسی آنان در روندی تاریخی متحقق کرده است که از آن به نام حقوق شهروندی یاد می‌شود.

بیایید دیگر خود را گول نزنیم: اکثر سرمایه‌گذاران وقتی به حالِ خود رها شوند، نه به کرامت کارکنان اهمیت خواهند داد و نه در مبارزه با فاجعه‌ی زیست‌محیطی پیشگام خواهند شد. گزینه‌ی دیگری وجود دارد: شرکت‌ها را دموکراتیک کنیم؛ کار را کالا نپنداریم؛ انسان‌ها را منبع نشماریم.

پرخواننده‌ترین فیلسوف زنده‌ی آلمان در جهان، کره‌ای‌تبار است. بیونگ‌-چول هان (متولد سئول، ۱۹۵۹) استاد هنر دانشگاه برلین، ده سال قبل با کتاب جامعه‌ی خستگی به شهرت جهانی دست یافت. از آن زمان او یک‌ دوجین مقالات شعائری مشابه منتشر کرده و در آنها نقد اجتماع‌گرایانه‌ی ویژه‌ای از وجوه مختلف نظام سرمایه‌داری معاصر انجام داده است. اثر اخیر او ناپدید شدن شعائر (هردر، ۲۰۲۰) است. این مصاحبه در مورد این کتاب است.

ترکیبی از جنگل‌زدایی، آتش‌سوزی‌های جنگلی و خشک‌سالی صدها خفاش میوه‌خوار را از زیست‌گاه اصلی‌شان به باغ‌های میوه در نزدیکی مزارع متراکم پرورش خوک رانده است. این شرایط سبب ظهور ویروس نیپا شد که از خفاش‌های مبتلا به بیماری به خوک‌ها سرایت کرد و از خوک‌ها به مزرعه‌داران. طی دو سال بعد بیماری بیش از صد نفر را کشت. این اتفاق باید باعث هشدار می‌شد.

در زمان ویروس کرونا، اصطلاح کمک متقابل را برای توصیف طرح‌های تعاونیِ داوطلبانه‌ی جدید پرشماری به کار برده‌اند که در واکنش به این فاجعه پدیده آمده‌اند. «همبستگی نه نیکوکاری»، به مثابه‌ی آرمان کمک متقابل، این روزها ورد زبان‌هاست.

هر بار که به خانه برمی‌گردم، ماسکم را درمی‌آورم، دست‌هایم را می‌شویم، و به این فکر می‌کنم که آیا باید لباس‌هایم را عوض کنم یا نه. اگر این لباس‌ها به ویروس آلوده شده باشند چه؟ خب، می‌توانم لباس‌هایم را عوض کنم اما اگر ذرات ویروس به جای دیگری پرتاب شده و سطح خانه را آلوده کرده باشند چه؟

داستان‌های عشقی الگوهایی درین‌باره ارائه می‌کنند که چطور ممکن است در زندگی‌تان به فرد دیگری متعهد شوید. داستان‌های دوستی اما معمولاً به این می‌پردازند که چطور ممکن است به خودِ زندگی متعهد شوید.

در این باره که چگونه بیماری عالم‌گیر کنونی نابرابری‌های اجتماعی را تشدید کرده مطالب زیادی نوشته شده است. اما اگر وقوع این بیماریِ عالم‌گیر معلول نابرابری‌های جوامع ما باشد چه؟

بعد از فراگیری بیماریِ کووید ۱۹ و با توجه به بحران‌هایی که نوع برخورد ما با محیط زیست پدید آورده آیا راه‌حلی بین‌المللی وجود دارد تا بتوان فرد یا مملکتی را درباره‌ی آنچه اتفاق افتاده، مسئول دانست؟ در چه شرایطی می‌توان سازوکارهایی بین‌المللی ایجاد کرد تا از وقوع چنین اتفاقاتی جلوگیری کند و در صورت وقوع بتواند حکومت‌ها را پاسخگو کند؟