تب‌های اولیه

مسیر پرپیچ‌وخمِ دادخواهی؛ نگاهی به فیلم «آرژانتین ۱۹۸۵»

پل ریسکر

نظامیان آرژانتینی که در سال ۱۹۷۶ پس از کودتا علیه ایزابل پرون، رئیس‌جمهورِ وقت، قدرت را در دست گرفتند در «فرایند سازمان‌دهیِ مجددِ ملی» ــ که بعدها به «جنگ کثیف» شهرت یافت ــ به آدم‌ربایی، شکنجه و قتل مخالفان و دگراندیشان پرداختند. وقتی در سال ۱۹۸۳ بساط دیکتاتوریِ نظامیان برچیده شد، گروه‌های مدافع حقوق بشر، تعداد «ناپدیدشدگان قهری» را بین ۱۵ تا ۳۰ هزار نفر تخمین می‌زدند.

جنبش دادخواهان؛ مادران شنبه

مهدی شبانی ــ نهال تابش

مادران شنبه گروهی از زنان‌اند که از سال ۱۹۹۵ و به دعوت امینه اوجاک شکل گرفت. امینه که ۵۵ روز در جستجوی پسرش، حسن اوجاک، بود در نهایت جسد شکنجه‌شده‌ی او را در گورستان افراد بی‌هویت یافت. این زنان هر شنبه ظهر، نیم ساعت در میدان گالاتاسرای ترکیه گرد هم می‌آمدند. این گردهمایی در اعتراض به ناپدیدشدن‌های اجباری و قتل‌های سیاسی ترکیه در جریان کودتای نظامی دهه‌ی ۸۰ و ۹۰ میلادی است.

نقشه‌ی غایبین

مهدی شبانی

نقشه‌ای با خاطره‌ها، صداها و تصویرهایی از خیابان‌های تهرانِ دهه‌ی شصت، به روایت مبارزان سیاسی آن دوران. مهدی شبانی با بهار مجدزاده هنرمند و طراح این نقشه گفتگو کرده است.

مادران شنبه؛ دادخواهان «ناپدیدشدگان قهریِ» ترکیه

مهدی شبانی

مادران شنبه، زنانی که فرزندانشان در خشونت‌های سیاسی ترکیه ناپدید شده و به قتل رسیده‌اند، سال‌های زیادی‌ست که هر هفته همراه با خانواده‌هایشان در مرکز شهر استانبول جمع می‌شوند تا برای ناپدیدشدگانِ خود دادخواهی کنند. مهدی شبانی در این گزارش ویدیوئی داستان آنان را نقل کرده است.

عملیات کرکس: توطئه‌ی دوران جنگ سرد که آمریکای جنوبی را به وحشت انداخت

جایلز ترملت

شبکه‌ی کرکس به طور رسمی در نوامبر ۱۹۷۵ تشکیل شد، زمانی که مانوئل کونترِراس، رئیس دستگاه اطلاعاتیِ پینوشه، 50 افسر اطلاعاتی را از شیلی، آرژانتین، اروگوئه، پاراگوئه، بولیوی و برزیل به دانشکده‌ی جنگ در خیابان مرکزی سانتیاگو، لا آلامِدا، دعوت کرد. پینوشه شخصاً از آنها استقبال کرد.

دادخواهی، راهی برای روشن شدن تاریکی

ماهرخ غلامحسین‌پور

«دادخواهی مادرانه»، شیوه‌ی مواجهه با فراموش کردن سرنوشت گم‌شدگان قهری است. جدال مادران دادخواه با بی‌عدالتی را زنان روسری سفید میدان «پلازا مایو»ی بوئنوس آیرس بر سر زبان‌ها انداختند. اما پیش از زنان آرژانتینی، سال‌های متوالی بود که مادران مکزیکی به شکل پراکنده از این شیوه‌ی مبارزه با فراموشی بهره برده بودند.

«مادران شنبه» در ترکیه چه می‌کنند؟

امینه رزان کارامان

در دهه‌ی 1970 چند ناراضیِ سیاسی در ترکیه ناپدید شدند اما این کودتای سال 1980 بود که شکل جدیدی از خشونت سیاسی را در حوزه‌ی عمومی ترکیه رواج داد زیرا نیروهای نظامی و شبه‌نظامی شروع به دستگیری، شکنجه و سربه‌نیست کردن مخالفان-عمدتاً- در زندان‌ها، کلانتری‌ها، و شکنجه‌گاه‌ها کردند. در دوران کودتا و پس از آن افرادی در سراسر کشور شکنجه و ناپدید شدند. اما این امر، به‌ویژه در دهه‌ی 1990، در بخش شرقی ترکیه، که اکثر جمعیت آن را کردها تشکیل می‌دهند، سازمان‌یافته‌تر بود.

جستاری در ناپدیدسازی قهری

جعفر بهکیش

پس از مهاجرت به خارج از کشور در سال ۱۳۸۱ و آشنایی با جنایت «ناپدیدسازی قهری و غیرداوطلبانه» متقاعد شدم که بسیاری از فعالان سیاسی و مدنی در ایران موقتاً یا برای همیشه ناپدیدشده بوده‌اند... پرداختن به جنایت ناپدیدسازی از این منظر نیز برای من اهمیت داشت که بستگان ناپدیدشدگان نیز قربانی جنایتی هستند که پایانی ندارد.