تورم؛ بیماری مزمن اقتصاد ایران و عامل فقر مردم

همایون معمار

پنجاه سال قبل در سال ۱۳۵۲ قیمت یک دستگاه پیکان حدود ۲۳هزار تومان بود و اکنون با این پول تنها می‌توان یک بسته پفک نمکی یا یک بسته آدامس خرید. چه شد که ارزش پول ملی در فاصلهی پنج دهه با چنین کاهش شدیدی روبهرو شد؟

بدرالزمان قریب؛ زنی که زبانی را زنده کرد

پرویز نیکنام

بدرالزمان قریب، که مقدمات زبان‌های باستانی را در ایران فرا گرفته بود، در آمریکا شروع به آموختن زبان سغدی کرد، زبانی که آن را زبان خاموش ‌می‌دانند، چون تا سالها اطلاعات اندکی دربارهی این زبان وجود داشت.

لیلی امیرارجمند و کارنامه‌ی سیزده‌ساله‌ی کانون پرورش فکری کودکان

پرویز نیکنام

لیلی امیرارجمند سال ۱۳۴۴، بعد از پایان تحصیلاتش در رشتهی کتابداری، از آمریکا به ایران بازگشت. رفت پیش دوست و همکلاسی قدیمی‌اش، فرح پهلوی، و از او خواست تا جایی در اختیار او قرار دهد تا بتواند کتابخانهای برای بچه‌ها درست کند.

جنبش کمربند سبز

مهدی شبانی - نهال تابش

وانگاری ما‌‌آتای، کنشگر کنیا‌ئی و برنده‌ی جایزه‌ی صلح نوبل که برای حفظ محیط زیست و حقوق زنان مبارزه می‌کرد در سال‌های آخر دهه‌ی ۱۹۷۰ جنبشی به راه انداخت به‌نام «کمربند سبز» که موفق شد میلیون‌ها درخت بکارد و برای ده‌ها هزار زن کار و درآمد ایجاد کند.

جنگ همچون شیوه‌ی حکومتگری

دینا رزق خوری

با پایان جنگ، صدها هزار سرباز به خانه برگشتند و این مشکلات تازه‌ای درست کرد. در سراسر کشور بحث درباره‌ی رفتار ازجنگ‌برگشته‌ها بالا گرفت. خشونت خانگی و قتل‌های ناموسی با بازگشت سربازان اوج گرفت. پرداختن به این مسائل شعبه‌های محلی حزب بعث را تبدیل به ادارات کوچکی کرد که کارشان رتق‌وفتق مسائل ناشی از جنگ بود.

لورا بارنی

منا خادمی در گفتگو با آیدا حق‌طلب

آنچه در ادامه می‌‌آید گفتگویی است با منا خادمی، پژوهشگر و مدیر مرکز مشاوره‌ی بین‌المللی هنر در واشنگتن دی.سی، درباره‌ی زندگی لورا بارنی، به طور عام، و رابطه‌اش با ایران و ایرانیان، به طور خاص.

حافظه‌ی تاریخی به نرخ روز

اریک دیویس

شرایط جامعه عراق در دوران جنگ طوری بود که اگر دو نفر می‌خواستند حرفی جدی بزنند ترجیح می‌دادند نفر سومی هم حاضر باشد تا اگر دیگری ادعا کرد طرفش سخنی ضد حکومت گفته، شاهدی داشته باشد که از خود رفع اتهام کند

نامه‌ی یک نویسنده‌ی سرشناس روس به یک اوکراینیِ ناشناس: «کشورم از گردونه‌ی زمان بیرون افتاده است»

میخائیل شیشکین

میخائیل شیشکین تنها نویسنده‌ی معاصرِ روس است که هر سه جایزه‌ی ادبیِ مهم «بوکر روسی»، «کتاب پرفروش ملی روسی» و «کتاب بزرگ» را به دست آورده است. او در سوئیس زندگی می‌کند و آثارش به حدود ۳۰ زبان ترجمه شده است.

 

مقاومت در برابر مغول‌ها: جنگ در قاموس سیاسی صدام

اُفرا بنجیو

ظاهر قضیه این بود که آزادسازی فلسطین اولویت اول عربی بود، اما استدلال تبلیغات بعث این بود که اول باید تکلیف جنگ با ایران مشخص می‌شد تا بعد به سراغ مبارزه با اسرائیل بروند. راه قدس برای بعثی‌ها از تهران می‌گذشت!

بخت‌النصرِ ذوالفقار به دست: عناصر ایدئولوژی بعثی

آماتزیا برعام

صدام از یک‌سو خود را وارث گذشته‌ی باستانی عراق و خلف بُخت‌النصر می‌خواند و از سوی دیگر با تشبث به اسلام خود را پرچمدار قیام امام حسین و وارث شمیر ذوالفقار می‌نامید. او جنگ خود علیه ایران را با نبرد قادسیه مقایسه می‌کرد که در آن اعراب مسلمان امپراطوری ایران را شکست داده بودند

صدای پای صبح؛ مهوش ثابت و فریبا کمال‌آبادی

اسفندیار دواچی

در اواخر دهه‌ی ۱۹۷۰ (حدود ۱۳۵۶) واتسلاو بندا، فیلسوف چک، مفهوم «شهر موازی» را مطرح کرد. هدف او پی‌ریزی فرهنگی بدیل و زیرزمینی بود که از استیلای فرهنگ حاکم و رسمی حکومت‌ تمامیت‌خواه چکسلواکی آزاد باشد. بعدها واتسلاو هاول همین ایده را تحت عنوان فرهنگ موازی بسط داد.

 

فرنگیس یگانگی؛ پایه‌گذار سازمان صنایع‌دستی ایران

پرویز نیکنام

دکتر علینقی عالیخانی، وزیر اقتصاد در دهه‌ی ۱۳۴۰، در گفتوگو با تاریخ شفاهی ایران در هاروارد می‌گوید: «وقتی کار سازمان بررسی‌های وزارت اقتصاد نظمی‌ گرفت، تلاش کردم که شخصی را پیدا بکنم که بتواند کارهای صنایع‌دستی وزارت اقتصاد را انجام بدهد.»

آتش جاوید

سپهر عاطفی

«آتش جاوید»، زندگی و مرگ پروانه فروهر، فیلمی مستند ساخته‌ی سپهر عاطفی‌ و به تهیه‌کنندگی آسو و بنیاد پژوهش‌های زنان ایران است. پرستو فروهر یادداشت زیر را درباره‌ی این فیلم، تجربه‌ی حضور در آن و واکنش‌هایی که پس از اولین نمایش آن دریافت کرده، نوشته است.

شبحی در پس‌کوچه‌های کابل پرسه می‌زند

خدیجه حیدری

روز اول نوروز بود. من و شوهرم با پسرمان وارد یکی از پارک‌ها شدیم. تنها پارکی بود که به خانم‌ها اجازه‌ی ورود می‌داد. دو سه دقیقه قدم زدیم و از در و دیوارِ پارک قصه‌ها می‌گفتیم که یک قسمتِ توجه‌مان را جلب کرد. شوهرم خواست آنجا عکسی بگیریم. تازه من و پسرم در زوم دوربین رفته بودیم که مردی صدا زد: «اووو بی‌غیرت!!!!»

پنج نکته‌ای که همه باید درباره‌ی مقاومت مدنی بدانند

اریکا چنووت

پیش از هر چیز باید به دقت واقعیتِ افسانه‌های رایج درباره‌ی مقاومتِ خشونت‌پرهیز را برملا کنیم ــ همان افسانه‌هایی که می‌گویند این مقاومت منفعل، ضعیف یا بی‌فایده است، یا اینکه فقط در صورتی مؤثر است که طرفِ مقابل به اخلاق بها دهد.

جامعه و سلامت روان

دبیر مجموعه: ارکیده بهروزان

آیا می‌شود اضطراب و افسردگی را بدون درک مسائلی چون فقر، سرکوب سیاسی، نژادپرستی یا زن‌ستیزی مداوا کرد؟ بیماری‌انگاری رنج‌ها و معضلات شایع روانی به سود جامعه است یا به سود نظام حاکم؟ تجربه‌ی مواجهه با بحران‌هایی نظیر استبداد، استعمار، جنگ و آوارگی، و فشار اقتصادی چه آثاری بر سلامت روان می‌گذارد؟ تروماهای فردی و اجتماعی ناشی از فعل و انفعالات بیولوژیک هستند یا حاصل سیاست‌های حکومت‌ها؟ آیا برای ارزیابی سلامت روانی فرمولی استاندارد وجود دارد؟ برای درمان باید به ریشه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی توجه کرد یا به عارضه‌های بالینی و زیست‌شناختی؟ نقطه‌ی تعادل کجاست؟ چگونه می‌توان رویکردی به سلامت روان داشت که هم به واقعیت زیسته‌ی رنج فرد بپردازد و هم به علایم زیست‌شناختی بدن؟ این مبحث به تحلیل‌ها و تجربه‌های مختلف درباره‌ی سلامت روان در جامعه‌‌ی گرفتار گسست و بحران می‌پردازد.

مجموعه مقالات این مبحث را در اینجا می‌توانید دریافت کنید.

روان جامعه‌ بحران‌زده با دارو درمان می‌شود؟

ارکیده بهروزان

روانپزشکی بدون درک فرهنگی و تاریخی از بستر خود نه تنها قادر به تشخیص علل مشکلات روانی نیست، بلکه می‌توانند مسکوت‌کننده‌ی علل سیاسی و اجتماعی رنج بیماران باشد. آیا واقعا می‌شود افسردگی را بدون درک مسائلی چون فقر، استبداد، نژادپرستی یا زن‌ستیزی مداوا کرد؟

تروما به مثابه ابزار سیاسی دیکتاتوری

ویویِن ماتیاس‌بون، نائومی هید

استبداد با برقرار کردن بی‌عدالتی ساختاری برای مردم «اضطراب تروماتیک مدام» پدید می‌آورد و مدام آنها را در معرض تهدید قرار می‌دهد تا از ترس توان هیچ حرکتی نداشته باشند. حس خیانت‌دیدگی در محیط مملو از فساد نظام‌مند بی‌حساب و کتاب افراد را دچار تروما می‌کند.

مرگ تدریجی زیر سایه‌‌ مستدام نظام

لورن برلانت

حاکمیت سیاست‌هایی را پیاده می‌کند که از کیفیت زندگی و طول عمر مردم می‌کاهد، اما هرگز مسوولیت وضعیت پیش‌آمده را نمی‌پذیرد. نمی‌توانیم به اوضاع عمومی، شرایط نابسامان محیط کاری و اضطراب‌های روزمره توجه نکنیم و در عوض راجع به ضعف اراده، اشتها، غذا، سیگار، خرید و اعتیاد افراد حرف بزنیم.

سیاست کتاب‌های خودیاری: حالِ بد تقصیر حکومت نیست!

بریجید فیلیپ

ژانر خودیاری ریشه‌های سیاسی معضلات روانی را نادیده می‌گیرد، معضلات رایج را عادی و خصوصی می‌کند و فرد را مسوول آشوب‌های «خودساخته‌» و «بی‌دلیل» درونی‌اش می‌داند. خود فرد باید به داد خودش برسد و حال بد او ربطی به اوضاع سیاسی و اجتماعی ندارد.

شاقول مردم‌‌سازی: سالم‌ها دست‌راست، بیمارها دست‌چپ

ایان هَکینگ

دسته‌بندی‌ آدم‌ها مطابق معیارهای علوم زیستی و انسانی چه تاثیری دارند و در عمل چه نقشی در ساختار قدرت و فهم و رابطه‌ی انسان‌ها با یکدیگر بازی می‌کنند؟ دسته‌بندی‌ها گاه می‌توانند هویت‌های جدید و نوعی از زیستن را خلق کنند که تابه‌‌حال وجود نداشته.