مقاله

بر اساس قانونی که اخیراً در روسیه تنفیذ شده دولت این کشور می‌تواند ارتباط اینترنتِ روسیه با  بقیه‌ی دنیا را قطع کند.

این قانون، که دولت آن را «قانون اینترنت مستقل» می‌خواند، سلطه‌ی کرملین بر اینترنت را به شدت افزایش می‌دهد. این قانون چند ماه قبل تصویب شد و، بنا به گزارش بی‌بی‌سی، به دولت روسیه اجازه می‌دهد که «در شرایط اضطراری» اینترنت را کاملاً قطع کند یا ارتباطش با بقیه‌ی دنیا را از بین ببرد. اما این قانون کاربردهای ظریف‌تری هم دارد؛ برای مثال، به دولت اجازه می‌دهد تا از دسترس کاربران اینترنت به یک مطلب خاص جلوگیری کند.

به گفته‌ی «دیدبان حقوق بشر»، این قانون ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی را ملزم به نصب نرم‌افزاری می‌کند که می‌تواند جریان اینترنت را «ردیابی و فیلتر کند یا مسیرش را تغییر دهد.» این فناوری به نهاد دولتیِ ناظر بر ارتباطات مخابراتی اجازه می‌دهد که «به طور مستقل و فراقانونی مانع از دسترس به مطالبی شود که به نظر دولت تهدیدآمیز است.»

این فناوری نوعی فیلتر کردن پیشرفته‌ی جریان اینترنت موسوم به «بازرسی ژرف بسته‌ها» را امکان‌پذیر می‌کند.

چنین کنترل گسترده‌ای مایه‌ی نگرانی گروه‌های حقوق بشری شده که می‌ترسند این قانون برای خاموش کردن دگراندیشان به کار رود.

رِیچِل دِنبِر، معاون بخش اروپا و آسیای میانه‌ی سازمان «دیدبان حقوق بشر»، در بیانیه‌ای اعلام کرد که «اکنون دولت می‌تواند محتوای اینترنت را بی‌درنگ سانسور کند یا حتی اینترنت روسیه را به نظامی بسته‌ تبدیل کند بی‌آن‌که درباره‌ی ماهیت و علت این کار به مردم چیزی بگوید. این امر حق آزادی بیان و آزادی دسترسیِ مردم روسیه به اطلاعات آنلاین را به مخاطره می‌اندازد.»

تظاهرات معترضان در راه‌پیمایی حمایت از «اینترنت آزاد» در مسکو در مارس. الکساندر زملیانیچنکو/آسوشیتد پرس

دولت روسیه برای توجیه این قانون گفته است که این کار برای جلوگیری از حملات سایبری آمریکا ضروری است. و، همان طور که بی‌بی‌سی گزارش داده، دمیتری پِسکوف، سخنگوی کرملین، این نظر را تکذیب کرده که این قانون می‌تواند برای قطع ارتباط اینترنتی روسیه با بقیه‌ی دنیا به کار رود: «هیچ کسی از قطع کردن اینترنت حرف نمی‌زند.»

قصد و نیت دولت هر چه باشد، برخی از کارشناسان بر این باورند که از نظر فنی، بستن شبکه‌ی اینترنت روسیه دشوار است زیرا این شبکه ارتباطات بین‌المللی بسیار زیادی دارد.

دیوید بِلسون، مدیر ارشد پژوهش و تحلیل اینترنت در «انجمن اینترنت»، می‌گوید «تا جایی که می‌دانم، یک‌عالمه نقطه‌ی تبادل اطلاعات اینترنتی در روسیه وجود دارد که بعضی از آنها صدها شبکه را به هم متصل می‌کنند ــ بنابراین، در هر یک از آنها صدها شبکه به تبادل اطلاعات مشغول‌اند.» او می‌گوید که بعضی از ارائه‌دهندگان شبکه‌ها بین‌المللی هستند، و در نتیجه «به نظرم، منزوی کردن کامل اینترنت روسیه ــ اگر نگویم محال ــ اساساً دشوار است.»

به نظر بلسون، لزوم نصب نرم‌افزارِ ردیابی توسط ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی هم در عمل بسیار دشوار خواهد بود. او می‌افزاید که واداشتن صدها شرکت ارائه‌دهنده‌ی خدمات اینترنتی به استفاده از این نرم‌افزار و هماهنگ کردن آنها به منظور فیلتر محتوای یکسان سخت خواهد بود. علاوه بر این، جلوگیری از دستیابی به بعضی از مطالب می‌تواند «خسارات جانبی» داشته باشد ــ خسارت‌هایی که دولت از پیش‌بینی‌ آن عاجز بوده است.

در نهایت، این قانون چه تغییری در طرز استفاده‌ی روس‌ها از اینترنت به وجود خواهد آورد؟ بلسون می‌گوید، «معلوم نیست. ممکن است هیچ تغییری ایجاد نشود.» شاید هم دسترس روس‌ها به بعضی از سایت‌ها دشوار شود یا وقتی بخواهند به سایت‌های بلاک‌شده بروند به سایت‌های دیگری هدایت شوند.

به گزارش «خانه‌ی آزادی»، در شش سال گذشته آزادی اینترنتی در روسیه کاهش یافته است. پارسال، دولت روسیه سعی کرد که مانع از دسترسی به اپلیکیشن پیام‌رسان تلگرام شود و به قلع و قمع «شبکه‌های خصوصی مجازی» پرداخت زیرا وی‌پی‌ان‌ها جریان یا همان ترافیک اینترنت را رمزگذاری می‌کنند.

برگردان: عرفان ثابتی

مریت کندی خبرنگار شبکه‌ی اِن‌پی‌آر در آمریکا است. آن‌چه خواندید برگردان این نوشته‌ی او با عنوان اصلیِ زیر است:

Merrit Kennedy, ‘New Russian Law Gives Government Sweeping Power Over Internet’, NPR, 1 November 2019.