سالی که گذشت بیش از هرچیزی سال شکسته شدن سکوت زنان در ایران بود. شکسته شدن سکوت دربارهی آزارهای جنسی، خشونتهای ناموسی و حتی خشونت خانگی که در دوران کرونا شدیدتر از قبل شد و انکارش را ناممکن کرد.
شوهر هاجره حسینبُر، زن ۲۰ سالهی بلوچ او را کشت و نزدیکان شوهرش گفتند که مسئله ناموسی بوده است. وقتی خانوادهی هاجره به بیمارستان رسیدند، پزشک بیمارستان به آنها گفت که دخترشان زجرکش شده است. شوهرش، پیکر نیمهسوختهاش را به بیمارستان رسانده و گفته بود که اتوموبیل تصادف کرد و شعلهور شد و هاجره در ماشین سوخت. اما چنین قتل فجیعی نه در اخبار مطرح شد و نه توانست توجه افکار عمومی را به قتلهای ناموسی، بهویژه در سیستان و بلوچستان که یکی از بالاترین آمار زنکشی به بهانهی ناموس را دارد، جلب کند.
تابستان سال گذشته، در ترکیه زنی به نام امینه بلوت به دست شوهر سابقاش و پیش چشمان دختر ۱۰ سالهاش با ضربات چاقو به قتل رسید. فریادهای امینه لحظاتی قبل از مرگش که میگفت «نمیخواهم بمیرم»، تبدیل به شعار فعالان علیه زنکشی در ترکیه شده است. این گزارش از مهدی شبانی در استانبول نگاهیست به قتلهای ناموسی در ترکیه.
کشته شدن رومینای ۱۳ ساله به ضرب داس پدرش، بار دیگر به ما یادآوری کرد که مردان با تکیه بر مجوز قانونی دختران و همسرانشان را میکشند و ارادهای برای مجازات قاتلان و توقف این قتلها وجود ندارد.
از تبعیض تحصیلی و تعرض جنسی در ایتالیا تا مداخلهی دین در تعریف مادری در آرژانتین، از ناسیونالیسم جنسیتزده در شیلی تا قتلهای ناموسی در ترکیه، و از سرکوب میل جنسیِ زنانه در روسیه تا خرافات زنستیزانه و تشدید شوک روحی مادران داغدیده در کوزوو، زنان با محرومیتها و دشواریهای گوناگونی روبهرو بوده و هستند. عرفان ثابتی به مناسبت روز جهانی زن (۸ مارس) به معرفی و مرور مختصر ۹ فیلم جدید پرداخته است که در یک سال اخیر در جشنوارههای بینالمللی درخشیدهاند.
«زاگرس» (2017)، نخستین فیلم بلند سهیم عُمَر خلیفه، از منظری تازه و دلهرهآور به معضل اجتماعیِ قتلهای ناموسی میپردازد... این فیلم نه تنها شخصیت زن اصلی را قربانیِ سنتهای بیرحم و عقاید منسوخ معرفی میکند بلکه شخصیت مرد اصلی را هم به خودیِ خود قربانیِ این شرایط نشان میدهد.