فرهنگ آرایش و پیرایش در ایران

نجلا یزدان‌پناه

طبق پژوهش‌ها و آمارهای اخیر، ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان لوازم آرایشی جهان معرفی شده. نجلا یزدان‌پناه (عکاس و فیلمساز ایرانی مقیم استرالیا) در پژوهشی با عنوان «فرهنگ آرایش و پیرایش در ایران» سعی کرده ضمن مروری اجمالی به تاریخچهی آرایش و پیرایش و روند تغییر و تحول آن در ایران بپردازد.

یادی از صمد بهرنگی که دوم تیرماه سالگرد تولد او بود

ماندانا گرشاسبی

از قبل میدانستم که باید به دنبال گور سفیدی بگردم که حفاظ و نرده دارد و عکسی هم بالایش است. اما با این نشانی به سنگ قبر سوختهای رسیدم، هاج و واج ماندم و با ناباوری نوشتههای قبر را که یک نفر با رنگ سفید مشخص کرده بود خواندم. درست آمده بودم، به مزار کاملاً سوختهای که در آن خبری از تصویر و ماهی سیاه کوچولویش نیست.

خشونت خانگی در قرنطینه‌ی کرونا، زخم ناسوری که سر باز کرده

مریم فومنی

حرف زدن از خشونت خانگی علیه زنان در ایران، تکراری شده است. زخم ناسوری است که درمانش نیازمند قانونی برای مجازات خشونت‌گران و نهادهایی برای حمایت از خشونت‌دیدگان است. واکنش قانون‌گزاران و مجریان قانون اما انکار این خشونت‌ها و پاک کردن صورت مسئله است.

حالت گرسنگی

مایکل گراتزیانو

گرسنگی، هر چه می‌خواهد باشد، حالتِ ذهنیِ تحریک‌شده‌ای است. روان‌شناسان دست‌کم یک سده است که چنین حالاتی را بررسی کرده‌اند. همه‌ی ما قبل از شام احساس گرسنگی می‌کنیم و پس از ضیافتِ شام احساس سیری، اما آن لحظات در واقع ظاهر قضیه است. گرسنگی فرایندی است که همیشه حضور دارد، همیشه در پس‌زمینه عمل می‌کند، و فقط گاهی به سطح آگاهی وارد می‌شود.

شریعتی در ترکیه

فاطمه مسجدی، بابک مینا

علی شریعتی یکی از تأثیرگذارترین اندیشمندان ایرانی در خارج از مرزهای ایران است. هر چند در دهه‌های اخیر محبوبیت اندیشهی وی در ایران رو به افول بوده است، در ترکیه همچنان در کانون توجه اسلام‌گرایان قرار دارد. در گفت‌وگو با خلیل ابراهیم ینیگون، استاد دانشگاه استنفورد در آمریکا، علل محبوبیت شریعتی در ترکیه را می‌کاویم.

زنان سورئالیست: از لوئیس بورژوا تا فریدا کالو

مریم انصاری - سپهر عاطفی

هنرِ زنانِ سورئالیست موضوعِ نمایشگاه «زنان فوق‌العاده» در گالری شیرن فرانکفورت است. در این نمایشگاه آثار ۳۴ هنرمند زن از ۱۱ کشور به نمایش گذاشته شده است. زنانی که با خلاقیتِ بی‌نظیرشان شهرتی جهانی یافتند.

«حالا دیگر چطور زندگی کنیم؟»؛ پرسشی که فلسفه نمی‌تواند به آن پاسخ دهد

دیو الیس

این مسئله که حالا دیگر چطور زندگی کنیم؟ پرسش بسیاری از افراد در این بحران کرونایی است، بحرانی که ما را از ادامه‌ی روال عادی الگوهای زندگی بازداشته است. اما این پرسش همیشه درخواستی ساده برای پاسخی سرراست نیست، که تو گویی ما به نحوی می‌توانیم پاسخ «صحیح» را از این جهان بگیریم.

عشق در زندان

آیدا حق‌طلب

وقتی پسری که دوستش داشتم برای اجرای حکم به زندان فراخوانده شد برای اولین بار در زندگی بیست و چند سالهام احساس ناتوانی محض را تجربه کردم. اولین بار بود که چیزی را آن چنان با تمام وجود میخواستم اما کاری از دستم برنمی‌آمد. تا قبل از آن، حتی دستنیافتنی‌‌ترین آرزوها و خواستههایم با برنامهریزی و تلاش و پیگیری دستیافتنی شده بودند اما انگار وقتِ آن بود که یاد بگیرم «خواستن» همیشه هم «توانستن» نیست.

آلمان با میراث نژادپرستانه‌ی خود مواجه شد. بریتانیا و آمریکا هم باید چنین کنند

سوزان نایمن

عجیب نیست که انفجار خشم ابتدا در آمریکا رخ داد. قتل جورج فلوید و بریونا تیلور تنها عامل تظاهرات «جانِ سیاه‌پوستان اهمیت دارد» نبود. فقر و وضع نامناسب سلامت در جوامع سیاهان هم در ابراز این خشم نقش داشت ــ یعنی همان عواملی که سبب شد میزان مرگ‌ومیر سیاه‌پوستانِ مبتلا به کووید-۱۹ سه برابر سفیدپوستان باشد. اما مشکل عمیق‌تر از این‌هاست: تحریف تاریخ.

آیین بهائی، جامعه و سیاست

در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، برخی از شرق‌شناسان نامدار بریتانیایی، روسی، فرانسوی و آلمانی به مطالعه‌ی آیین‌های بابی و بهائی روی آوردند. مهم‌ترینِ آنان ادوارد جی. براون، پژوهشگر بریتانیایی، بود که ترجمه‌ها و مقالات پرشمارش بر مطالعات بعدی در دنیای انگلیسی‌زبان در باب الهیات و تاریخِ این دو دین تأثیری ماندگار بر جای نهاد.

نخبگان ما را ناامید کردند؛ وقت آن رسیده است که یک جمهوری اروپایی تشکیل شود

لورنزو مارسیلی، اولریک گوئروت

ژولین بندا، نویسنده‌ی فرانسوی، «گفتار خطاب به ملت اروپا» را در سال 1933، یعنی سال به قدرت رسیدن نازی‌‌ها نوشت و در آن از اروپایی‌ها خواست تا حول ارزش‌های عام مشترک خود و علیه هیولاهای نوظهورِ ملی‌گرایی متحد شوند. با پیشروی اروپا به سمت قتلعام روح خود و مردمانش، بسیاری به خود جرئت دادند که همچنان رؤیای امر غیرممکن را در سر بپرورانند.

مقابله با ویروس کرونا محتاج همکاریِ جهانی است

سرهی پلوخی

هر بار که به خانه برمی‌گردم، ماسکم را درمی‌آورم، دست‌هایم را می‌شویم، و به این فکر می‌کنم که آیا باید لباس‌هایم را عوض کنم یا نه. اگر این لباس‌ها به ویروس آلوده شده باشند چه؟ خب، می‌توانم لباس‌هایم را عوض کنم اما اگر ذرات ویروس به جای دیگری پرتاب شده و سطح خانه را آلوده کرده باشند چه؟

زنان بیوه، پنهان با دردی دو چندان

فرناز سیفی

لیلا هنوز در شوک مرگ همسر بود که فهمید سهم او از ارث و دارایی‌های همسر، تنها یک هشتم است و حضانت فرزندش که به سن قانونی نرسیده، با پدر همسرش.

زندگی همجنس‌گرایان و ترنس‌جندرها در ایران

شادی امین در گفتگو با آرمین امید

«جنسیت X، تجربه‌ی زیست همجنس‌گرایان و ترنس‌جندرها در ایران» نام کتابیست از شادی امین که چند سال پیش در اروپا منتشر شد. با شادی امین درباره‌ی این کتاب و تجربهی خود او گفتگو کرده‌ایم.

زن فصلیه؛ از پیک صلح تا زندگی در سایه

شیوا نظرآهاری

نمیدانم تا به حال اسم زن فصلیه به گوشتان خورده است یا نه. احتمالاً ما بیشتر از این واژه که مخصوص اقوام عرب است، واژهی خونبس را شنیده‌ایم که یعنی برای پایان دادن به دعوای خونین میان دو قوم، زنی از طایفه‌ی قاتل به طایفهی مقتول داده می‌شود. در میان اعراب هم چنین رسمی هست اما آنها نام دیگری بر این زنان می‌گذارند؛ زن فصلیه یعنی زنی که دعوایی را حل و فصل کرده است.

فرانسه، فراز و فرود فکر ترقی، کرونا و آینده‌ی چپ

ناصر اعتمادی

بدبینی از ویژگی‌های شاخص روحیات فرانسوی است و منشأ آن این باور قدیمی است که فرانسه نمیتواند مقام گذشته‌ی خود را به عنوان نخستین قدرت جهانی بازیابد. این بدبینی، آگاهی از نوعی ناتوانی، از زوال تاریخیِ کشوری است که از انگاره‌ی گذشته‌ی خود دل نکنده بیآنکه لوازم تبدیل شدن به یک قدرت برتر جهانی را داشته باشد.

مودودی و نوزایی اسلام سیاسی

فاطمه مسجدی و بابک مینا در گفتگو با عمر فاروق

سید ابوالاعلی مودودی یکی از نخستین ایدئولوژی‌پردازان اسلام سیاسی بود که تأثیری گسترده بر مبلغان اسلام‌گرای بعد از خود گذاشت. در مصاحبه با عمر فاروق، روزنامهنگار شناخته شدهی پاکستانی، که بر روی گروه‌های اسلام‌گرا کار می‌کند، نگاهی می‌کنیم به جنبه‌هایی از حیات سیاسی و فکری مودودی.

اسلام سیاسی

اسلام‌گرایی که نوعی دولت‌سازی مدرن بر اساس شریعت و عقاید اسلامی است، یکی از پاسخ‌های ممکن به شرایط جدیدی بود که مسلمانان با آن در قرن نوزدهم و بیستم مواجه شدند. مدرنیته و استعمار را نمی‌توان علّت ظهور اسلام سیاسی دانست اما بی‌شک عصر جدید بافتاری بود که اسلام سیاسی درون آن رشد کرد. بدون مدرنیته اسلام سیاسی به مفهومی که از قرن نوزدهم به تدریج به وجود آمد، ممکن نبود. بنابراین، بسیار مهم است بدانیم که اسلام سیاسی از نسبت سنتی اسلام و امر سیاسی عبور می‌کند و مجدداً این نسبت را از نو تعریف می‌کند. اسلام‌گرایان با ادعای اصلاح‌طلبی وارد عرصه شدند، از سید جمال‌الدین اسدآبادی تا سید ابوالاعلی مودودی و سید قطب و همچنین علی شریعتی و روح الله خمینی. با همه تفاوت‌هایی که میان آنها وجود دارد اما وجه اشتراک همه‌ی آنها این است: بازسازی سیاسی اسلام و آماده‌سازی آن برای به دست گرفتن حکومت.

ظهور اسلام سیاسی و پیامدهای آن

بابک مینا

اگرچه دین اسلام همیشه با امر سیاسی نسبتی داشته است اما بی‌شک خطا نیست اگر بگوییم این نسبت در قرن نوزدهم و بیستم دچار تحولی اساسی شد. در جهان سنی‌مذهب شکل سیاسیِ مسلط خلافت بود، و در جهان تشیع در دوران غیبت کبریٰ سلطنتِ تابعِ شریعت حاکم بود. هر چند شیعه‌ی اولیه چندان سیاسی نبود و بیشتر گرایشی اَخباری داشت اما به تدریج تشیع دوازده‌امامی نیز صاحب نظریه‌ای سیاسی شد.

حتی اگر ژن‌‌‌‌ها در هوش مؤثر باشند، باز هم‌‌ نمی‌توانیم هوشمندی را مهندسی کنیم

جیم کوزوبک

هنوز راه درازی در پیش است تا دانشمندان بتوانند با استفاده از علمِ ژنتیک میزان هوش افراد را پیش‌بینی کنند. اما حتی همین حالا هم می‌دانیم که این امر تأثیرات اجتماعیِ نگران‌کننده‌ای دارد.

برده‌‌داری در خاورمیانه پس از قرن هجدهم

برنارد لوئیس

از اواخر قرن هجدهم به بعد، روایت‌های متعددی از جهانگردان اغلب اروپایی درباره‌ی به دام انداختن، انتقال و فروش بردگان آفریقایی در بازارهای خاورمیانه و شمال آفریقا بر جای مانده است.