از یک حضور چه بر جای می‌ماند؟

گفتگوی روزبه کمالی با شورا مکارمی، انسان‌شناس و مستندساز درباره‌ی فیلم «هیچ»

فیلم هیچ (۲۰۱۹) ساختهی شورا مکارمی، انسان‌شناس ساکن فرانسه، مستندی است درخشان به زبان فرانسه، شرح جست‌وجوی او در گذشته و اکنون در بازیابی حضور و هستی مادرش ــ از قربانیان خشونت حکومتی دههی ۱۳۶۰.

اگر سکوت نمی‌کردیم شاید رومینا‌ هنوز زنده بود

مریم حسین‌خواه

کشته شدن رومینای ۱۳ ساله به ضرب داس پدرش، بار دیگر به ما یادآوری کرد که مردان با تکیه بر مجوز قانونی دختران و همسرانشان را می‌کشند و اراده‌ای برای مجازات قاتلان و توقف این قتل‌ها وجود ندارد.

صحنه‌ی شهر: آسیه، حاشیه، و حق سرپناه

پگاه بهروزی نوبر

در حال گذر از سیل اخبار بودم که صحنه‌ای مرا متوقف کرد؛ بولدوزری که حامل زنی میان‌سال است؛ اتاقکی چند متر آن‌طرف‌تر؛ و چند شهروند ناظر. آسیه پناهی نام داشت و ماجرا داستان تلاش او برای داشتن حق سرپناه بود، حقی انسانی و اولیه، در یکی از محلات حاشیه‌ای کرمانشاه.

افغانستانی‌های ایران؛ بی‌سرزمین‌تر از باد

الهه رضوی

وقتی نتایج نظرسنجیِ اخیر درباره‌ی نگرش ایرانیان به مهاجران افغانستانی منتشر شد، دوستان و آشنایانِ بسیاری سخت متعجب و ناراحت شده بودند از اینکه کسانی هستند در نزدیکی‌شان که این‌گونه می‌اندیشند. ۱۱۲۸ تهرانی در این نظرسنجی شرکت کرده بودند و تقریباً نیمی از آنها گفته بودند که سکونت افغانستانی‌ها در تهران باید ممنوع شود یا اگر قرار است که در تهران زندگی کنند بهتر است در محلاتی جدا از ایرانی‌ها اسکان داده شوند.

اعتراضات اخیر علیه نژادپرستی ناشی از سرخوردگی است

برایان استیونسون، آیزاک چوتینر

ما هیچ‌وقت صادقانه به صدمات ناشی از دو و نیم قرن برده‌داری نپرداخته‌ایم. بدترین پیامد برده‌داریِ آمریکایی نه بردگیِ اجباری بلکه این پندار نادرست بود که سیاه‌پوستان به خوبیِ سفیدپوستان و با آنها برابر نیستند، به اندازه‌ی آنها تکامل نیافته‌اند، انسانیت، ارزش و استعدادهای کمتری دارند و به اندازه‌ی سفیدپوستان لیاقت ندارند.

نامیرایی، و تکنیک نوشتن

ایرج قانونی

وقتی برتراند راسل مُرد در ایران برای گزاره‌ای که می‌خواست خبر این مرگ را بدهد اتفاق عجیبی افتاد. در مورد کسی که کتاب «چرا مسیحی نیستم» را نوشته بود باید چه می‌نوشتند؟ او جان به جان‌آفرین تسلیم کرد! این یعنی او اکنون به نزد دادار بی‌همتاست. اما این نظر کسانی است که به جان‌آفرین اعتقاد دارند و او نداشت، که مسیحی نبود. اگر این طور می‌نوشتند خبر مرگ او را برخلاف نظر او داده بودند.

چرا ما باورهای خود را نقد نمی‌کنیم

میریام شوئنفیلد

بسیاری از باورهای ما که نقش اساسی در جهان‌بینی‌مان دارد، برگرفته از جوامعی است که به آن تعلق داشته و در آن پرورش یافته‌ایم. والدین مذهبی بچه‌های مذهبی بار می‌آورند، مؤسسات آموزشیِ لیبرال، فارغ‌التحصیلان لیبرال تربیت می‌کنند و ایالت‌های دموکرات یا جمهوری‌خواه اغلب دموکرات یا جمهوری‌خواه باقی می‌مانند.

زندگی کودک کار؛ از آزار جنسی تا مرگ در خیابان

شیوا نظرآهاری

دوازده ژوئن روز جهانی منع کار کودک است. طبق آخرین آمار، 152 میلیون کودک کار در جهان وجود دارد که بیش از 90 درصد آنها در کشورهای در حال توسعه ساکن هستند. تخمین‌‏های سازمان جهانی کار نشان می‌دهد که 62 میلیون کودک در منطقهی آسیا و پاسیفیک، حدود 72 میلیون نفر در آفریقا و بیش از ۱۷/۵ میلیون تن در آمریکای لاتین و حوزه‌ی کارائیب مشغول به کارند.

عرب‌های ایران

این مجموعه، تصاویری‌ست از زندگی عرب‌های ایران  در خوزستان. عکس‌هایی که زندگی روزمره‌ی عرب‌ها را در شهرها، نخلستان‌ها و کناره‌ی اروند، در بساط دست‌فروش‌ها، بازارها، حاشیه‌های فقیرنشین شهر و باغ‌های انگور، ثبت کرده‌‌اند. شیرین غ این عکس‌ها را طی سال‌های ۹۶ تا ۹۸ در اهواز و روستاهای اطراف آن، آبادان، خرمشهر، دزفول و شوشتر گرفته است.

نویسنده‌ا‌ی هندی در راه کشف اروپا

وینیت جیل

برای نیرمال ورما (۲۰۰۵-۱۹۲۹)، نویسنده‌ی هندی، شهر پراگ دروازه‌ی ورود به ذهنیت اروپایی از راهی سوای زبان انگلیسی بود. حتی پس از بازگشت ورما به هند در دهه‌ی ۱۹۷۰ و توجه بیشتر او به هویت هندی، فرهنگ و ادبیات اروپایی جایگاه ویژه‌ی خود را در آثار او حفظ کرد.

ملی‌گرایی در ترکیه؛ تاریخ حذف «دیگری»

مهدی شبانی

تجربیات ترکیه نمونهی روشنی است از این‌که در کشوری با ساختار موزائیکی متشکل از قومیت‌ها و ملیت‌های گوناگونی که هر یک زبان خود را دارند، هرگونه سیاست هویت‌گرا، و به‌ویژه ملی‌/مرکزگرا، به شکاف‌های قومی دامن می‌زند، و وضعیت معمولاً برگشت‌ناپذیری را به وجود می‌آورد که عموماً به فاجعه می‌انجامد.

دیگر نباید گذاشت نفع شخصی خیر همگانی را نادیده انگارد

درک فیلیپسن

آدام اسمیت از این مشکل شناخته‌شده تصور روشنی داشت، مشکلی که وقتی آدم‌ها می‌کوشند زیرک، کارآمد و اخلاقی باشند با آن مواجه می‌شوند. او در ثروت ملل (۱۷۷۶) می‌گوید که نانوا از روی نیکخواهی نان نمی‌پزد بلکه به خاطر نفع شخصی‌اش نان می‌پزد. تردیدی نیست که منفعت همگانی وقتی می‌تواند حاصل شود که مردم در تعقیب آن چیزی هستند که به ساده‌ترین طریق به دست می‌آید: نفع خود.

فمینیسم عربی

اُسیر گلاسیه

برای نخستین بار در سال ۱۹۰۰ میلادی با واژهای معادل «فمینیسم» در جهان عرب مواجه می‌شویم. در آن تاریخ مَلَک حِفنی ناصف سلسله مقالاتی را با نامِ مستعارِ «باحِثَة البادیة» در کتابی با عنوان النسائیات منتشر کرد که در آن خواستار بهبودِ شرایطِ زندگی زنان شده بود. واژه‌ی «نِسائی» که عنوان این کتاب از مشتقاتِ آن است در زبان عربی یعنی آنچه مربوط به زنان است یا آنچه زنان تولید میکنند.

از خودسوزی شهروندان تا خودسازمان‌یابی کنشگران یارسان

کاوه کرمانشاهی

هفته‌ی گذشته هفتمین سالگرد خودسوزی اعتراضی نیکمرد طاهری، شهروند کُرد اهل صحنه‌ی کرمانشاه، بود. مرگ او یکی از سه مورد خودسوزی پیروان آیین یاری (یارسان یا اهل‌حق) است که در خرداد و مرداد ۱۳۹۲ در همدان و تهران اتفاق افتاد.

افسون‌زدایی و رسالت معنایابی

چَد وِلمان

نخستین پژوهش را درباره‌ی «نسل آتی دانشگاهیانِ» آلمان اقتصاددان آلمانی، فرانس اولنبورگ، در ۱۹۰۸ منتشر کرد. او این طور نتیجه‌گیری کرد که آنان نه جوان هستند و نه آینده‌ای دارند. هر چند برخی از مدرسان دانشگاه‌های مشهور آلمان، از آزادی ملازم با زندگی دانشگاهی برخوردار بودند اما برخی نیز صرفاً رنج و سختی نصیبشان می‌شد. آنان، در وضعیت «افسردگی و فقر‌»، منتظر بودند تا به کار دانشگاهی دائمی «دعوت» شوند هرچند می‌دانستند این اتفاق نخواهد افتاد.

کُردها

کامران متین در گفتگو با غزل صدر

کردها که از اقوام قدیم خاورمیانه‌‌‌اند، و جمعیتشان، به تخمین حدود ۲۵ تا ۳۵ میلیون نفر است، به صورت جمعیت‌های اقلیت در کشورهای مختلف منطقه زندگی می‌کنند، و معروف‌اند به اینکه بزرگ‌ترین قوم جهان‌اند که دولتی از آن خود ندارند. درباره‌ی وضعیت امروز کردها و تاریخی که پشت سر دارند گفتگویی کرده‌ایم با دکتر کامران متین، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه ساسکس انگلستان.

سویه‌های تبعیض‌آمیز بیماری‌های همه‌گیر

شیوا نظرآهاری

تاریخچه‌ی ایدز و مواجهه با آن تنها به مراقبت‌‏های پزشکی خلاصه نمی‏‌شود بلکه محرومیت‌های اجتماعی و مبارزات سیاسی را نیز دربرمی‎گیرد. همچون بسیاری از دیگر بیماری‌های همه‌گیر، الگوهای تبعیض‌آمیز و نابرابری بر این بیماری هم تأثیرگذار بوده است و شیوع ابتدایی آن در میان گروه‏‌های حاشیه‎نشین به همجنس‎گراهراسی، نژادپرستی و بی‎اعتنایی به معتادان به مواد مخدر انجامیده است.

مطالعه‌ی آثار مارکوس اورلیوس در زمان شیوع بیماریِ عالم‌گیر به چه دردی می‌خورد؟

دونالد رابرتس

امپراتور رومی مارکوس اورلیوس آنتونینوس، واپسین فیلسوف رواقیِ نامدارِ دوران باستان بود. او در 14 سال آخرِ زندگی‌اش با یکی از وخیم‌ترین بیماری‌های همه‌گیر در تاریخ اروپا مواجه بود. بیماریِ همه‌گیرِ آنتونین، که نامش منسوب به اورلیوس است، احتمالاً ناشی از گونه‌ای از ویروس آبله بود. تخمین می‌زنند که حدود 5 میلیون نفر، از جمله احتمالاً خود مارکوس، بر اثر ابتلا به این ویروس جان باختند.

قدرت‌های استعمارگر اروپایی هنوز تمایلی به قبول کارهای زشت گذشته‌ی خود ندارند

جان هنلی، فیلیپ اولترمن، دنیل بافِی

هلند در قرن هفدهم به یکی از قدرت‌های جهانی تبدیل شد و به لطف ثروت هنگفتی که کمپانیهای هند شرقی و غربی به بار آوردند در عرصههای تحقیق علمی و کوشش‌های هنری ترقی کرد. اما این دوران همراه با خشونت‌های استعماری در مقیاس وسیع و فعالیت گسترده در تجارت بردگان بود.

واقعیتی انکار‌شده به نام سالمندی

رضا پیامی

سالمندان و افرادی که ناتوانی جسمی دارند یا در خانه به اینترنت دسترس ندارند، برای انجام کارهای خود وابسته به دیگران‌اند. ثبت‌نام‌ها اینترنتی است و بسیاری خدمات فقط الکترونیکی ارائه می‌شود. در نتیجه کسب و کارِ کافی‌نت‌ها پررونق شده است. کافی‌نت‌ها در حقیقت شکل مدرن شده‌ی عریضه‌نویسانی هستند که تا همین یک دهه پیش در پیاده‌روهای دادگستری می‌نشستند و برای مراجعان بی‌سواد و غیرمطلع عریضه و شکواییه می‌نوشتند.

ادبیات و طاعون: از دست رفتن انسان و انسانیت

جیل لِپور

 آلبر کامو زمانی رمان را به عنوان عرصه‌ای تعریف کرده بود که در آن‌جا انسان با انسان‌های دیگر تنها می‌ماند. رمان طاعونی عرصه‌ای است که در آن همه‌ی انسان‌ها همه‌ی انسان‌های دیگر را تنها می‌گذارند.

روتگر برگمن؛ مورخ هلندی که داووس را تکان داد و «سالار مگس‌ها»ی واقعی را افشا کرد

جاناتان فریدلند

به نظر خیلی از نویسندگان الان بدترین زمان برای انتشار یک کتاب است. کتابفروشی‌ها بسته‌‌اند. مجموعه جشنواره‌ها کوچ کرده‌اند به زوم؛ بلایی نازل شده که باید با آن مقابله کرد. اما از نگاه روتگر برگمن اکنون شاید زمانی فوق‌العاده برای انتشار بشریت باشد، پژوهشی همه‌جانبه درباره‌ی هستی انسان که استدلال می‌کند اغلب مردم، به‌رغم همه عیب‌های آشکارمان، اساساً خوب هستند.