شهروندان جهان در کوچه‌ی پشتی!

علیرضا اشراقی

احتمال این‌که فردی خود را «شهروند جهان» و عضوی از قبیله‌ی بشریت بشمارد برای چه کسی بیشتر است: آن‌که در ناف نیویورک و لندن زندگی می‌کند، یا آن که در حاشیه‌ی بیروت و موگادیشو سکونت دارد؟ یافته‌های پژوهشی که اخیراً از سوی انجمن جامعه‌شناسی آمریکا تقدیر شد، توضیحات روشنگری در پاسخ به این پرسش ارائه می‌کند.

آیا خشونت مسئله‌ای ذاتی در اسلام است؟

علی معموری

گسترش موج خشونت در دهه‌های اخیر در جوامع اسلامی، زمینه‌ی طرح این پرسش را فراهم آورده است که آیا اسلام ذاتاً دینی نامتسامح است؟ آیا خشونت از خصوصیات ذاتی و جدایی‌ناپذیر این دین است یا امری عَرَضی است که گاهی با آن همراه می‌شود؟ و در صورت عرضی بودن، آیا منابع پدیدآورنده‌ی آن الهیاتی هستند یا جامعه‌شناختی؟ به عبارت دیگر، برخی باورها و گزاره‌های دینی در اسلام ذاتاً به خشونت منتهی می‌شوند و یا خصوصیت‌های اجتماعی برخی جوامع مسلمان به خشونت و عدم تسامح در دوره‌ی کنونی انجامیده است؟

دروغ‌هایی که با جوهر نوشته می‌شود، نمی‌تواند حقیقتی را که با خون نوشته شده پنهان کند

ما جیان

امروز تیان‌آنمن میدانی بی‌روح است که سربازان، نیروهای پلیس مخفی و هزاران دوربینِ تشخیص چهره آن را زیر نظر دارند. فقط کافی است که از این سو به آن سوی میدان بروید و دو انگشت خود را به نشانه‌ی پیروزی بلند کنید تا چند ثانیه‌ی بعد شما را به زور کف خیابان بخوابانند و کشان‌کشان برای بازجویی ببرند. ۳۰ سال قبل، ما جیان، نویسنده‌ی چینی، پنج هفته را با معترضان در میدان تیان‌آنمنِ پکن گذراند. او در این مقاله از کسانی یاد می‌کند که در راه باورهایشان جان باختند.

سویه‌ی روشن ملی‌گرایی

یووال نوح هراری

ماه گذشته دانشگاه اروپای مرکزی در بوداپست میزبان یووال نوح هراری بود که طی یک سخنرانی چهرهی متفاوتی از ملیگرایی ارائه کرد. تفاوت بین ملیگرایی و مفاهیم رایج و مهمی چون فاشیسم، قبیلهگرایی و جهانیگرایی و رابطهی بین ملیگرایی و دموکراسی مباحث کانونی این سخنرانی بود. نوشتهی زیر ترجمهی این سخنرانی به زبان فارسی است.‌

برای ایجاد تغییر سیاسیِ اساسی تنها کافی است که ۳.۵ درصد از جمعیت به طور فعال در اعتراضات خشونت‌پرهیز مشارکت کنند

دیوید رابسون

استفاده از راهبردهای خشونت‌پرهیز دلایل اخلاقیِ فراوانی دارد. اما تحقیقات قانع‌کننده‌ی اریکا چِنووِت، متخصص علوم سیاسی در دانشگاه هاروارد، تأیید می‌کند که نافرمانیِ مدنی نه تنها انتخابی اخلاقی بلکه مؤثرترین راه شکل دادن به سیاست دنیا است.

هویت ملی از گذشته‌ی مشترک و از میل به زندگی با یکدیگر تشکیل می‌شود

عبدالکریم لاهیجی در گفتگو با محمد حیدری

مفهوم ملت و تاریخ شکل‌گیری آن، مفهوم هویت ملی و سویه‌های متفاوت آن و نیز پیوندش با ناسیونالیسم، موضوع قومیت‌ها، اهمیت زبان و مبانی حقوق شهروندی از جمله مباحثی است که این بار با دکتر عبدالکریم لاهیجی، حقوق‌دادن و از مؤسسین جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر و رئیس کنونی فدراسیون بین‌المللی نهادهای حقوق بشر در میان گذاشتیم.  

اصول اساسی جنبش زنان در افغانستان پس از طالبان

ابراهیم داریوش

جنبش زنان در افغانستان پس از سقوط نظام طالبان، با روی کار آمدن اداره‌ی موقت و حضور گسترده‌ی جامعه‌ی جهانی وارد مرحله‌ای جدید و پرشتاب شد. تصویب چندین قانون به نفع زنان، پذیرش کنوانسیون ۱۳۲۵ سازمان ملل متحد، تبعیض مثبت به نفع زنان در مناصب و ادارات دولتی، مشارکت فعال در بخش‌های گوناگون جامعه، از دستاوردهایی است که نصیب زنان افغانستان شده است. با این حال، جنبش زنان افغانستان منتقدان زیادی دارد و آن را به فعالیت‌های پروژه‌ای تقلیل می‌دهند.

مردان علیه زنان: زن‌آزاری در تونس

بوید وَن هویگ و کارلوس آگوئیار

کوثر بن هنیه، مستندساز تونسی، در نخستین فیلم‌ سینمایی‌اش به موضوع مناقشه‌انگیزی پرداخته که مبتنی بر داستانی واقعی است ــ زنی که چند پلیس محلی به او تجاوز کرده‌اند باید تصمیم بگیرد که خاموش بماند یا به پاسگاه محلی برود و از مجرمین شکایت کند. او برای پرداختن به این موضوع سبک دشواری را برگزیده است که از نظر سینمایی مزیت آشکاری دارد؛ او رویدادهای این شب دراز و هولناک را در ۹ فصل روایت می‌کند، و هر فصل تنها از یک سکانسِ بلند تشکیل می‌شود.

«جوانان، جنگ و مهاجرت»

شهرزاد مجاب در گفت‌وگو با افسانه هژبری

شهرزاد مجاب پژوهشگر، فعال سیاسی و مدیر مطالعات برابری در دانشگاه تورنتو است. او با همکاری گروه پژوهشی-آموزشی خود در دانشگاه تورنتو، از سال ۲۰۱۶ سرگرم انجام پروژه‌ای تعاملی با عنوان «جوانان، جنگ و مهاجرت» بوده است. در این پروژه  ۳۸ جوانی مشارکت دارند که در پنج سال گذشته از آفریقای شمالی و خاورمیانه به علت مشکلات ناشی از جنگ به کانادا رفته‌اند. با او در مورد تاریخچه، اهداف، روند، پیامدها و دستاوردهای این پروژه به گفتگو نشستم.

تتو در ایران، نقش‌هایی بر تن‌های ممنوع

غزل صدر

تتو تا سال‌ها پیش در ایران ممنوع بود. این روزها بسیارند کسانی که دوست دارند بر بدن خود نقش بیندازند، و استودیوهای تتوی زیرزمینی مشتریان زیادی دارند. تتوکاران در خانه‌های خود و یا زیرزمین‌های اجاره‌ای، استودیو دارند و کار می‌کنند و به کمک صفحات اینستاگرامی پرمخاطب، هم نمونه‌ی کارهایشان را به نمایش می‌گذارند و هم قیمت می‌دهند و هم وقت و قرار مراجعه می‌گذارند.

ازدواج بر اساس قوانین ایران: زندانی برای زنان

مریم حسین‌خواه

همه چیز از آن امضا شروع شد. یک دفتر بزرگ گذاشتند جلوی من و گفتند امضا کن. من هم امضا کردم. مثل همه‌ی دیگرانی که می‌شناختم و قبل از من آن را امضا کرده بودند. چه می‌دانستم که این امضا یعنی چی. انگار هیچ‌‌کس نمی‌داند، وگرنه چطور می‌شود آدم بالغ و عاقل، به اختیار خودش سندی امضا کند که اجازه‌ی عبور و مرورش را بدهد دست یکی دیگر و اگر با همان آدم صاحبِ‌ اجازه همخوابگی نکند، نان شب هم به او ندهند.

ادوارد سعید، فرزندی که اسباب ناامیدی مادرش بود

فرناز سیفی

یک بعدازظهر گرم تابستانی در سال ۱۹۵۲، وقتی ادوارد سعید به عادت بعدازظهرهای آن دوران، کنار مادرش نشسته بود و با او حرف می‌زد، مادرش ناگهان بدون این‌که این جمله ربطی به موضوع صحبت‌شان داشته باشد، آرام و تلخ گفت: «تک‌تک بچه‌هایم، اسباب ناامیدی‌اند...همه‌ی آن‌ها.» تک‌جمله‌ای که تا آخر عمر، بسان طوقی دور گردن ادوارد سعید باقی ماند و رنجی شد ماندگار. تا سال‌ها بعد، تا وقتی که مادرش زنده بود، هر چند سال یک‌بار از مادرش می‌پرسید: «چرا؟ چرا همه‌ی ما اسباب ناامیدی شدیم؟ مگر چه کردیم و چه باید می‌کردیم که نکردیم؟»

چه چیزی سبب تغییر عقیده می‌شود؟

آندره اسپایسِر

«از زمانی که من، همراه با ۱۷.۴ میلیون بریتانیایی دیگر، به خروج از اتحادیه‌ی اروپا رأی مثبت دادم، حدود سه سال می‌گذرد. امروز می‌خواهم اقرار کنم که طرح برگزیت شکست خورده است.» این جملات آغازین مقاله‌ی پیتر اوبورن، ستون‌نویس روزنامه‌ی «دِیلی مِیل»، است که در آن توضیح داد چرا نظرش درباره‌ی برگزیت عوض شده است. این مقاله بسیار دست به دست شد و جلب توجه کرد چون نمونه‌ی نادری از اقرار علنی به تغییر عقیده است.

افسانه‌ی برخورد تمدن‌ها

ادوارد سعید

ادوارد سعید (۱۹۳۵-۲۰۰۳) متفکر فلسطینی-آمریکایی و استاد سابقِ ادبیات در دانشگاه کلمبیا در آمریکا است. او در سال ۱۹۹۶ در دانشگاه ماساچوست در اَمهرست سخنرانی‌ای در باب مقاله و کتاب ساموئل هانتینگتون درباره‌ی «برخورد تمدن‌ها» ایراد کرد.

زنانی که خاورمیانه را تغییر می‌دهند

مریم حسین‌خواه

زندگیِ آزاده را بازداشت پدر و مادرش در ایران و تلاش‌هایش برای آزادی آنها تغییر داد و زندگی یاسمن را جنگ در یمن که همه‌چیزش را از او گرفت. این دو زن جوان در برنامه‌ای که چندی پیش از سوی گروه «ابتکار عمل برای حقوق زنان» در اسلو برگزار شد، با روایت داستان‌های زندگی‌ خود، به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش بودند که «صدای زنان، چطور می‌تواند خاورمیانه را تغییر دهد؟»

یافته‌های تکان‌دهنده‌ی جدید درباره‌ی پیامدهای زیان‌بار استفاده از انرژی هسته‌ای

کِیت براون

اکنون سیاست‌گذاران از لزوم گسترش چشمگیر انرژی هسته‌ای برای مقابله با تغییرات اقلیمی سخن می‌گویند. پیش از ورود به عصر هسته‌ایِ جدید باید به اسناد مربوط به پرونده‌های پزشکیِ چرنوبیل توجه کنیم. این اسناد محرمانه که در اختیار عموم قرار گرفته‌اند پرسش‌هایی را درباره‌ی تأثیرات بلندمدت مقادیر اندک مواد رادیواکتیو بر سلامتی انسان مطرح می‌کنند که تا کنون بی‌پاسخ مانده‌اند.

رویکرد فلسفی به کارهای روزمره می‌تواند هویت واقعیِ ما را نشان دهد

الیاس آنتیلا

عادت‌ها را باید چیزی بیش از امور عادیِ محض، تمایلات و رفتارهای خاص بدانیم. آن‌ها دربرگیرنده‌ی هویت‌ها و اخلاق اجتماعی ما هستند؛ آن‌ها به ما یاد می‌دهند که چگونه بر اساس ایمان و باورهای خود عمل کنیم؛ اگر هیوم را برحق بدانیم، عادت‌ها دست‌کم جهان را یکپارچه می‌کنند.

اگر دموکراسی برقرار شود، ارزش‌های مدرن هم خواهد آمد

حسن یوسفی اشکوری در گفتگو با محمد حیدری

در سلسله گفتگوها درباره‌ی آینده‌ی ایران این بار از حسن یوسفی اشکوری پرسیده‌ایم چه تجربیاتی در فرهنگ سیاسی و اجتماعی ایرانیان پشتوانه‌ی سازندگی در ایران آینده است؟ دین، جریان‌های سکولار و ایرانیان خارج از ایران چه سهم و جایگاهی در شکل‌گیری ایران آینده دارند؟ آرزوها و ارزش‌های مشترک ایرانیان و نیز مسائل ایرانِ آینده چیست؟